Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Magnificat
o. Stephen De Young (tłum. Jakub Oniszczuk), 15 stycznia 2024
We wcześniejszym artykule omówiliśmy wizytę Bogurodzicy u św. Elżbiety, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykorzystanie przez św. Łukasza Starego Testamentu w swojej narracji, dokonane dla przekazania dalszej głębi i kontekstu tego, co powierzchownie jest dość prostym wydarzeniem. Ten artykuł będzie kontynuował analizę tej narracji, szczególnie odnosząc się do pieśni Bogurodzicy, Magnificatu, która stała się Dziewiątą Pieśnią Biblijną.
Wiersz 46 [Łk 1,46] rozpoczyna Magnificat. Wygłoszenie tej proroczej pieśni jest reakcją Bogurodzicy na otrzymanie znaku o ciąży św. Elżbiety i odpowiedzią na jej prorocze świadectwo. Jej struktura stoi paralelnie, jak już wspomniano, do wzorca starotestamentowych pieśni biblijnych wygłaszanych po wielkich aktach wyzwolenia narodu izraelskiego przez Boga. W Księdze Wyjścia [Wj 15,20-21] inna „Mariam” przewodniczy ludowi Izraela w śpiewaniu pierwszej z takich pieśni zaraz po zbawiennym przejściu przez Morze Czerwone. Pieśń stanowi zatem zarówno odpowiedź na proroctwo św. Elżbiety w wersecie 45, jak i jej własną wypowiedź prorocką, że Bóg dotrzymuje i już teraz wypełnia swoje obietnice wobec swojego ludu.
Magnificat jako całość jest zgodny z formatem nie tylko poprzednich pieśni biblijnych w ogóle, ale w szczególności z pieśnią Anny z Księgi Samuela [1 Sm 2,1-10]. Obie są nie tylko hymnami proroczymi, ale hymnami proroczymi śpiewanymi przez kobiety doświadczające cudownych narodzin dziecka w wyniku obietnicy Bożej. Dodatkowo, początek obu tych hymnów posługuje się bardzo podobnym słownictwem, a oba zawierają silne motywy odwracania losu, czego szczególnym przykładem jest zamiana miejscami bogatego i biednego.
Język początkowego wersu hymnu, w którym dusza Marii wielbi Pana, pojawia się również w Psalmach [Ps 33,3 i 34,9 w LXX]. W każdym z tych przypadków dusza Psalmisty oddaje chwałę Bogu, w pierwszym przypadku dlatego, że Pan wysłuchał jego prośby, a w drugim za Jego ratunek. Początek ten ustanawia hymn jako dziękczynienie ze strony Bogurodzicy, demonstrujące po raz kolejny jej przekonanie, że objawienie, które otrzymała, spełni się.
Wiersz 47 [Łk 1,47] przedstawia przykład syntetycznego paralelizmu, powszechnego narzędzia poezji hebrajskiej. Tutaj duch Maryi jest zrównany z jej duszą, jej uwielbienie Pana z jej radością w Bogu, jej zbawicielu. Język tutaj bezpośrednio przypomina ten z Księgi Habakuka [Ha 3,18], w tłumaczeniu greckim. Habakuk wyraża tam swoją pewność co do obietnic Pana, pomimo pozornych przeciwności. Ponownie odzwierciedla to temat wiary Bogurodzicy w Pana, że zrealizuje On swoje obietnice. Język ten znajduje się również w greckiej wersji Księgi Izajasza [Iz 61,10], która używa metafory małżeństwa do opisania zbawienia Bożego i odwraca język z Iz 17,10, w którym zapomnienie o Bogu, ich zbawicielu, sprowadza przekleństwo na Izrael.
Werset 48 [Łk 1,48] rozpoczyna klauzulę przyczynowo-skutkową wyrażającą przyczynę wspomnianego wcześniej dziękczynienia i uwielbienia. Bóg widział uniżenie Bogurodzicy, a jednak wszystkie przyszłe pokolenia będą nazywać ją „rozradowaną”. Zestawienie to rozpoczyna wątek odwrócenia losu, który rozgrywać się będzie poprzez pozostałą część hymnu, a nawet pozostałą część Ewangelii Łukasza w głoszeniu Chrystusa, a nawet dalej w interpretacjach Jego śmierci i zmartwychwstania we wczesnych mowach Dziejów Apostolskich. Konkretny język zaczerpnięty jest z modlitwy Anny, poprzedzającej jej pieśń [1 Sm 1,11]. Ten sam język Boga patrzącego na niski stan swojego ludu jest używany również w Księdze Samuela [1 Sm 9,16] w odniesieniu do koronacji Saula przez Samuela, dla uwolnienia jego ludu. Lea używa również tego języka w Księdze Rodzaju [Rdz 29,32] przy narodzinach swojego pierworodnego syna, Rubena. Język ten łączy zatem idee porodu jako błogosławieństwa Bożego i wyzwolenia ludu Bożego od wrogów przez króla ustanowionego przez Boga. Druga klauzula, dotycząca uznania św. Marii za radosną lub błogosławioną przez wszystkie kolejne pokolenia, przypomina język używany w greckim tłumaczeniu wersetu z Księgi Rodzaju [Rdz 22,18], mówiący o Abrahamie jako o imieniu, którym pobłogosławią się wszystkie narody ziemi.
Wiersz 49 [Łk 1,49] jest również klauzulą przyczynową, kolejnym przypadkiem syntetycznego paralelizmu z poprzednim. Bóg zobaczył uniżenie św. Marii i odwrócił je w poprzednim wersecie, prowadząc wszystkie przyszłe pokolenia do błogosławienia jej imienia, tutaj On w swojej mocy zrobił dla niej wielkie rzeczy, w wyniku czego Bogurodzica ogłosiła Jego imię świętym. Bóg jako sprawca wielkich rzeczy jest Jego powszechnym identyfikatorem w greckim Starym Testamencie, jak w Pwt 10,21 i Ps 70,19 i 44,4-6. Głoszenie świętym imienia Bożego w odpowiedzi na Jego wierność przymierzu jest tematem w Psalmie 110 [Ps 110,9 LXX] i staje się tematem modlitwy Pańskiej, jak zapisano w Ewangelii [Łk 11,2].
Wiersz 50 [Łk 1,50] reprezentuje mniejszą paralelność z drugim zdaniem wersetu 49, przy czym oba zdania zaczynają się od καὶ. Język miłosierdzia Bożego trwający z pokolenia na pokolenie wobec tych, którzy się Go boją, zaczerpnięty jest wprost z Psalmów. Jest to temat powracający w Ps 102 i w Ps 99,5 i 88,2 (wg. LXX). Odniesienie do sukcesji pokoleń jest tutaj ustanowieniem ciągłości. Tak jak Bóg dokonał wielkich czynów w przeszłości, w samej Torze i później, tak teraz działa dla Bogurodzicy poprzez jej ciążę i nadchodzące narodziny.
Wiersz 51 [Łk 1,51] czerpie ze starotestamentowego obrazu potężnego ramienia Bożego. Prawie identyczny język jest używany w grece Psalmu 88 [Ps 88,11 LXX], kilka wersetów po sformułowaniu o "Bożym miłosierdziu rozciągającym się na pokolenia tych, którzy się go boją" cytowanym powyżej, co stanowi kolejny argument, że ta część hymnu znajduje się pod wpływem Psalmu 88. Język rozproszenia dumnych znajduje się w Księdze Przysłów [Prz 3:34], po którym następuje paralela z ταπεινοῖς (pokornymi), którzy zostaną wymienieni w następnym wersecie. Chociaż reprezentuje to tylko połowę dynamiki, to upokorzenie dumnych służy wprowadzeniu tematu odwrócenia miejscami w kolejnych dwóch wersetach.
Wersety 52 i 53 [Łk 1,52-53] przedstawiają inną syntetyczną paralelę, przy czym oba wersety dotyczą tematu zamiany lub odwrócenia występującego w całym hymnie. Mówi się, że Bóg usunął potężnych z ich tronów i wywyższył pokornych. Użyty tutaj język dotyczący wywyższenia pokornych wydaje się być zaczerpnięty bezpośrednio z greckiego tłumaczenia Księgi Ezechiela [Ez 21,31]. Ten rozdział z Ezechiela jest wyraźnie wyrocznią przeciwko samemu narodowi Izraela, a w szczególności jego niegodziwemu królowi, którego Bóg usunie z tronu i zdejmie koronę z jego głowy [Ez 21,26], podnosząc na duchu tych, którzy byli przez niego uciskani. Przez zbawcze działanie Boga, które miało nastąpić poprzez narodziny dzieciątka Bogurodzicy, Bóg nie tylko obalił mądrość dumnych, ale także wykona wyrok przeciwko skorumpowanym i niegodziwym władcom swojego ludu. Przyniesie to wolność i wywyższenie tym, których uciskają.
Obraz polityczny poprzedniego wersetu jest w wersecie 53 [Łk 1,53] zrównany z obrazem bogactwa i ubóstwa. Język Boga sycącego głodnych dobrymi rzeczami zaczerpnięty jest z Ps 106 [Ps 106,9 LXX]. Tutaj znowu tematem jest odwrócenie losu, że bogaci i potężni, którzy prosperowali na grzbiecie biednych i pokornych, zostaną upokorzeni w zamian za swoje zbrodnie, podczas gdy ci, którzy byli uciskani, zostaną usprawiedliwieni, i że będzie to miało miejsce za sprawą dziecka, które urodzi się z Marii. Dla starożytnych ludzi nie było wyraźnego rozróżnienia między sferą polityczną a teologiczną jako dwiema odrębnymi sferami. Ludzcy władcy byli postrzegani jako władający większymi od siebie mocami duchowymi. W Piśmie Świętym nie ma zatem rozróżnienia między złymi władcami ludzkimi a zbuntowanymi mocami duchowymi, które reprezentują. Podobnie zawsze łączy się ucisk materialny i duchowy. Grzech ma wymiar duchowy i materialny, podobnie jak wyzwolenie i odbudowa. Uzdrowienie i przemiana w Chrystusie odbywa się zarówno w wymiarze osobistym, jak i wspólnotowym, pierwszy w zbawieniu osób ludzkich, drugi w ramach wspólnoty Kościoła.
Ostatnie dwa wersety hymnu [Łk 1,54-55] reprezentują inny syntetyczny paralelizm, który zaczyna się tutaj od wspomnienia okazywania przez Boga pomocy swemu słudze Izraelowi ze względu na Jego miłosierdzie. Użyty tutaj język pochodzi z greki Księgi Izajasza [Iz 4,8-14], gdzie Bóg obiecuje wyzwolenie Izraela od jego wrogów, pomimo słabości Izraela i jego zepsucia. Izajasz umieszcza tu również Izraela jako sługę równolegle z nasieniem Abrahamowym, tak jak chce tego następny werset Magnificatu. Pamięć Boga o swoim miłosierdziu jest frazą zaczerpniętą z Psalmu 97 [Ps 97,3 LXX], w której jest ona postrzegana jako motywacja dla Boga ukazującego swoje zbawienie, które to zbawienie jest tam związane [Ps 97,1] z mocą ramienia Bożego. Zbawienie, które Bóg obiecał w swoim miłosierdziu i współczuciu dla Izraela, będzie teraz jawnie okazywane przez syna Bogurodzicy.
Ostatni werset hymnu [Łk 1,55] łączy sługę, Izraela, z nasieniem Abrahama, wyrażając wyraźnie ideę wypełnienia obietnic złożonych ojcom Izraela. Tutejszy język wywodzi się z greckiego wersetu z Micheasza [Mch 7,20], końcowego wersetu proroctwa Micheasza, który brzmi pełną nadziei nutą, że obietnice dane ojcom, a konkretnie Abrahamowi, spełnią się i urzeczywistnią, gdy Bóg powróci do swojego ludu i okaże mu współczucie. Ten powrót Boga do swojego ludu jest tutaj postrzegany jako mający miejsce w narodzinach Jezusa, który spełni te obietnice. Język mówiący o obietnicy jako odnoszącej się do potomka na wieki, jest identyczny z językiem z Księgi Samuela [2 Sm 22,51], z jedną istotną różnicą. W 2 Księdze Samuela jest to potomek Dawida, a nie Abrahama, któremu dana jest obietnica. Łącząc te dwa fragmenty, św. Łukasz jednoczy tutaj nadzieje Izraela, obietnice dane Abrahamowi, z mesjańską nadzieją syna Dawida. Dlatego w narodzinach Jezusa, nasienia Abrahama, nasienia Dawida, Bóg powróci do swojego ludu jako król, wypełniając wszystkie nadzieje i obietnice złożone Izraelowi w całej jego dotychczasowej historii. Obietnice te są ostatecznie dla pojedynczego nasienia/potomka [Ga 3,16], przez którego cały Izrael jest odkupiony z niewoli, zarówno cudzoziemskiej, jak i od własnych władców, a nawet własnej grzeszności, wywyższony i wypełniony dobrymi rzeczami.
Wreszcie, jako wniosek do tej perykopy, św. Łukasz opowiada, że Bogurodzica pozostała ze św. Elżbietą przez trzy miesiące [Łk 1,56], co sugeruje termin zbliżony bardzo do czasu porodu jej dziecka, a następnie wróciła do własnego domu. Przedstawiona tu historia nie jest tylko epizodycznym spotkaniem. Jest to przedłużony okres wspólnoty między obiema kobietami, a co za tym idzie, jak przedstawiono w tym opisie, również między ich nienarodzonymi synami. Jest to okres spędzony razem, dla którego Maria musiała odbyć długą podróż, po której nastąpiła również długa podróż powrotna. Ta ostatnia notatka ponownie podkreśla zatem jedność między Poprzednikiem a Jezusem, która jest tematem całego pierwszego rozdziału Ewangelii św. Łukasza.
Epizod wizyty Mari u Elżbiety i zawarty w nim Magnificat reprezentują zarówno głębokie ugruntowanie narracji, która ma nadejść, w Piśmie Świętym, jak i poprzednich aktach Boga dokonanych w stosunku do jego ludu Izraela, oraz proroczą zapowiedź zbawienia w rozumieniu Łukasza, co rozwinięte zostanie w pozostałej części Ewangelii i będzie ogłoszone przez apostołów w Dziejach Apostolskich. Jezus, który się rodzi, jest przedstawiany jako ten, który wybawi Izraela od wrogów duchowych i materialnych, a nawet od własnego grzechu i nieprawości ludu. Zbawienie, które jest tu przedstawione jako przychodzące w Chrystusie, nie jest ani nowością, ani koncepcją kosmiczną, mitologiczną czy filozoficzną. Raczej podąża za wzorem i reprezentuje spełnienie sposobu, w jaki Bóg, w swoim miłosierdziu, pomagał i zbawiał swój lud na przestrzeni wieków. Fragment ten daje nawet pierwsze wskazówki na temat boskiej tożsamości Chrystusa, jaka zostanie ujawniona w narracji, która nadejdzie, poprzez życie Jezusa.
o. Stephen De Young (tłum. Jakub Oniszczuk)
za: The Whole Counsel Blog
fotografia: Paweł Turczyński / cerkiew.pl /
Wiersz 46 [Łk 1,46] rozpoczyna Magnificat. Wygłoszenie tej proroczej pieśni jest reakcją Bogurodzicy na otrzymanie znaku o ciąży św. Elżbiety i odpowiedzią na jej prorocze świadectwo. Jej struktura stoi paralelnie, jak już wspomniano, do wzorca starotestamentowych pieśni biblijnych wygłaszanych po wielkich aktach wyzwolenia narodu izraelskiego przez Boga. W Księdze Wyjścia [Wj 15,20-21] inna „Mariam” przewodniczy ludowi Izraela w śpiewaniu pierwszej z takich pieśni zaraz po zbawiennym przejściu przez Morze Czerwone. Pieśń stanowi zatem zarówno odpowiedź na proroctwo św. Elżbiety w wersecie 45, jak i jej własną wypowiedź prorocką, że Bóg dotrzymuje i już teraz wypełnia swoje obietnice wobec swojego ludu.
Magnificat jako całość jest zgodny z formatem nie tylko poprzednich pieśni biblijnych w ogóle, ale w szczególności z pieśnią Anny z Księgi Samuela [1 Sm 2,1-10]. Obie są nie tylko hymnami proroczymi, ale hymnami proroczymi śpiewanymi przez kobiety doświadczające cudownych narodzin dziecka w wyniku obietnicy Bożej. Dodatkowo, początek obu tych hymnów posługuje się bardzo podobnym słownictwem, a oba zawierają silne motywy odwracania losu, czego szczególnym przykładem jest zamiana miejscami bogatego i biednego.
Język początkowego wersu hymnu, w którym dusza Marii wielbi Pana, pojawia się również w Psalmach [Ps 33,3 i 34,9 w LXX]. W każdym z tych przypadków dusza Psalmisty oddaje chwałę Bogu, w pierwszym przypadku dlatego, że Pan wysłuchał jego prośby, a w drugim za Jego ratunek. Początek ten ustanawia hymn jako dziękczynienie ze strony Bogurodzicy, demonstrujące po raz kolejny jej przekonanie, że objawienie, które otrzymała, spełni się.
Wiersz 47 [Łk 1,47] przedstawia przykład syntetycznego paralelizmu, powszechnego narzędzia poezji hebrajskiej. Tutaj duch Maryi jest zrównany z jej duszą, jej uwielbienie Pana z jej radością w Bogu, jej zbawicielu. Język tutaj bezpośrednio przypomina ten z Księgi Habakuka [Ha 3,18], w tłumaczeniu greckim. Habakuk wyraża tam swoją pewność co do obietnic Pana, pomimo pozornych przeciwności. Ponownie odzwierciedla to temat wiary Bogurodzicy w Pana, że zrealizuje On swoje obietnice. Język ten znajduje się również w greckiej wersji Księgi Izajasza [Iz 61,10], która używa metafory małżeństwa do opisania zbawienia Bożego i odwraca język z Iz 17,10, w którym zapomnienie o Bogu, ich zbawicielu, sprowadza przekleństwo na Izrael.
Werset 48 [Łk 1,48] rozpoczyna klauzulę przyczynowo-skutkową wyrażającą przyczynę wspomnianego wcześniej dziękczynienia i uwielbienia. Bóg widział uniżenie Bogurodzicy, a jednak wszystkie przyszłe pokolenia będą nazywać ją „rozradowaną”. Zestawienie to rozpoczyna wątek odwrócenia losu, który rozgrywać się będzie poprzez pozostałą część hymnu, a nawet pozostałą część Ewangelii Łukasza w głoszeniu Chrystusa, a nawet dalej w interpretacjach Jego śmierci i zmartwychwstania we wczesnych mowach Dziejów Apostolskich. Konkretny język zaczerpnięty jest z modlitwy Anny, poprzedzającej jej pieśń [1 Sm 1,11]. Ten sam język Boga patrzącego na niski stan swojego ludu jest używany również w Księdze Samuela [1 Sm 9,16] w odniesieniu do koronacji Saula przez Samuela, dla uwolnienia jego ludu. Lea używa również tego języka w Księdze Rodzaju [Rdz 29,32] przy narodzinach swojego pierworodnego syna, Rubena. Język ten łączy zatem idee porodu jako błogosławieństwa Bożego i wyzwolenia ludu Bożego od wrogów przez króla ustanowionego przez Boga. Druga klauzula, dotycząca uznania św. Marii za radosną lub błogosławioną przez wszystkie kolejne pokolenia, przypomina język używany w greckim tłumaczeniu wersetu z Księgi Rodzaju [Rdz 22,18], mówiący o Abrahamie jako o imieniu, którym pobłogosławią się wszystkie narody ziemi.
Wiersz 49 [Łk 1,49] jest również klauzulą przyczynową, kolejnym przypadkiem syntetycznego paralelizmu z poprzednim. Bóg zobaczył uniżenie św. Marii i odwrócił je w poprzednim wersecie, prowadząc wszystkie przyszłe pokolenia do błogosławienia jej imienia, tutaj On w swojej mocy zrobił dla niej wielkie rzeczy, w wyniku czego Bogurodzica ogłosiła Jego imię świętym. Bóg jako sprawca wielkich rzeczy jest Jego powszechnym identyfikatorem w greckim Starym Testamencie, jak w Pwt 10,21 i Ps 70,19 i 44,4-6. Głoszenie świętym imienia Bożego w odpowiedzi na Jego wierność przymierzu jest tematem w Psalmie 110 [Ps 110,9 LXX] i staje się tematem modlitwy Pańskiej, jak zapisano w Ewangelii [Łk 11,2].
Wiersz 50 [Łk 1,50] reprezentuje mniejszą paralelność z drugim zdaniem wersetu 49, przy czym oba zdania zaczynają się od καὶ. Język miłosierdzia Bożego trwający z pokolenia na pokolenie wobec tych, którzy się Go boją, zaczerpnięty jest wprost z Psalmów. Jest to temat powracający w Ps 102 i w Ps 99,5 i 88,2 (wg. LXX). Odniesienie do sukcesji pokoleń jest tutaj ustanowieniem ciągłości. Tak jak Bóg dokonał wielkich czynów w przeszłości, w samej Torze i później, tak teraz działa dla Bogurodzicy poprzez jej ciążę i nadchodzące narodziny.
Wiersz 51 [Łk 1,51] czerpie ze starotestamentowego obrazu potężnego ramienia Bożego. Prawie identyczny język jest używany w grece Psalmu 88 [Ps 88,11 LXX], kilka wersetów po sformułowaniu o "Bożym miłosierdziu rozciągającym się na pokolenia tych, którzy się go boją" cytowanym powyżej, co stanowi kolejny argument, że ta część hymnu znajduje się pod wpływem Psalmu 88. Język rozproszenia dumnych znajduje się w Księdze Przysłów [Prz 3:34], po którym następuje paralela z ταπεινοῖς (pokornymi), którzy zostaną wymienieni w następnym wersecie. Chociaż reprezentuje to tylko połowę dynamiki, to upokorzenie dumnych służy wprowadzeniu tematu odwrócenia miejscami w kolejnych dwóch wersetach.
Wersety 52 i 53 [Łk 1,52-53] przedstawiają inną syntetyczną paralelę, przy czym oba wersety dotyczą tematu zamiany lub odwrócenia występującego w całym hymnie. Mówi się, że Bóg usunął potężnych z ich tronów i wywyższył pokornych. Użyty tutaj język dotyczący wywyższenia pokornych wydaje się być zaczerpnięty bezpośrednio z greckiego tłumaczenia Księgi Ezechiela [Ez 21,31]. Ten rozdział z Ezechiela jest wyraźnie wyrocznią przeciwko samemu narodowi Izraela, a w szczególności jego niegodziwemu królowi, którego Bóg usunie z tronu i zdejmie koronę z jego głowy [Ez 21,26], podnosząc na duchu tych, którzy byli przez niego uciskani. Przez zbawcze działanie Boga, które miało nastąpić poprzez narodziny dzieciątka Bogurodzicy, Bóg nie tylko obalił mądrość dumnych, ale także wykona wyrok przeciwko skorumpowanym i niegodziwym władcom swojego ludu. Przyniesie to wolność i wywyższenie tym, których uciskają.
Obraz polityczny poprzedniego wersetu jest w wersecie 53 [Łk 1,53] zrównany z obrazem bogactwa i ubóstwa. Język Boga sycącego głodnych dobrymi rzeczami zaczerpnięty jest z Ps 106 [Ps 106,9 LXX]. Tutaj znowu tematem jest odwrócenie losu, że bogaci i potężni, którzy prosperowali na grzbiecie biednych i pokornych, zostaną upokorzeni w zamian za swoje zbrodnie, podczas gdy ci, którzy byli uciskani, zostaną usprawiedliwieni, i że będzie to miało miejsce za sprawą dziecka, które urodzi się z Marii. Dla starożytnych ludzi nie było wyraźnego rozróżnienia między sferą polityczną a teologiczną jako dwiema odrębnymi sferami. Ludzcy władcy byli postrzegani jako władający większymi od siebie mocami duchowymi. W Piśmie Świętym nie ma zatem rozróżnienia między złymi władcami ludzkimi a zbuntowanymi mocami duchowymi, które reprezentują. Podobnie zawsze łączy się ucisk materialny i duchowy. Grzech ma wymiar duchowy i materialny, podobnie jak wyzwolenie i odbudowa. Uzdrowienie i przemiana w Chrystusie odbywa się zarówno w wymiarze osobistym, jak i wspólnotowym, pierwszy w zbawieniu osób ludzkich, drugi w ramach wspólnoty Kościoła.
Ostatnie dwa wersety hymnu [Łk 1,54-55] reprezentują inny syntetyczny paralelizm, który zaczyna się tutaj od wspomnienia okazywania przez Boga pomocy swemu słudze Izraelowi ze względu na Jego miłosierdzie. Użyty tutaj język pochodzi z greki Księgi Izajasza [Iz 4,8-14], gdzie Bóg obiecuje wyzwolenie Izraela od jego wrogów, pomimo słabości Izraela i jego zepsucia. Izajasz umieszcza tu również Izraela jako sługę równolegle z nasieniem Abrahamowym, tak jak chce tego następny werset Magnificatu. Pamięć Boga o swoim miłosierdziu jest frazą zaczerpniętą z Psalmu 97 [Ps 97,3 LXX], w której jest ona postrzegana jako motywacja dla Boga ukazującego swoje zbawienie, które to zbawienie jest tam związane [Ps 97,1] z mocą ramienia Bożego. Zbawienie, które Bóg obiecał w swoim miłosierdziu i współczuciu dla Izraela, będzie teraz jawnie okazywane przez syna Bogurodzicy.
Ostatni werset hymnu [Łk 1,55] łączy sługę, Izraela, z nasieniem Abrahama, wyrażając wyraźnie ideę wypełnienia obietnic złożonych ojcom Izraela. Tutejszy język wywodzi się z greckiego wersetu z Micheasza [Mch 7,20], końcowego wersetu proroctwa Micheasza, który brzmi pełną nadziei nutą, że obietnice dane ojcom, a konkretnie Abrahamowi, spełnią się i urzeczywistnią, gdy Bóg powróci do swojego ludu i okaże mu współczucie. Ten powrót Boga do swojego ludu jest tutaj postrzegany jako mający miejsce w narodzinach Jezusa, który spełni te obietnice. Język mówiący o obietnicy jako odnoszącej się do potomka na wieki, jest identyczny z językiem z Księgi Samuela [2 Sm 22,51], z jedną istotną różnicą. W 2 Księdze Samuela jest to potomek Dawida, a nie Abrahama, któremu dana jest obietnica. Łącząc te dwa fragmenty, św. Łukasz jednoczy tutaj nadzieje Izraela, obietnice dane Abrahamowi, z mesjańską nadzieją syna Dawida. Dlatego w narodzinach Jezusa, nasienia Abrahama, nasienia Dawida, Bóg powróci do swojego ludu jako król, wypełniając wszystkie nadzieje i obietnice złożone Izraelowi w całej jego dotychczasowej historii. Obietnice te są ostatecznie dla pojedynczego nasienia/potomka [Ga 3,16], przez którego cały Izrael jest odkupiony z niewoli, zarówno cudzoziemskiej, jak i od własnych władców, a nawet własnej grzeszności, wywyższony i wypełniony dobrymi rzeczami.
Wreszcie, jako wniosek do tej perykopy, św. Łukasz opowiada, że Bogurodzica pozostała ze św. Elżbietą przez trzy miesiące [Łk 1,56], co sugeruje termin zbliżony bardzo do czasu porodu jej dziecka, a następnie wróciła do własnego domu. Przedstawiona tu historia nie jest tylko epizodycznym spotkaniem. Jest to przedłużony okres wspólnoty między obiema kobietami, a co za tym idzie, jak przedstawiono w tym opisie, również między ich nienarodzonymi synami. Jest to okres spędzony razem, dla którego Maria musiała odbyć długą podróż, po której nastąpiła również długa podróż powrotna. Ta ostatnia notatka ponownie podkreśla zatem jedność między Poprzednikiem a Jezusem, która jest tematem całego pierwszego rozdziału Ewangelii św. Łukasza.
Epizod wizyty Mari u Elżbiety i zawarty w nim Magnificat reprezentują zarówno głębokie ugruntowanie narracji, która ma nadejść, w Piśmie Świętym, jak i poprzednich aktach Boga dokonanych w stosunku do jego ludu Izraela, oraz proroczą zapowiedź zbawienia w rozumieniu Łukasza, co rozwinięte zostanie w pozostałej części Ewangelii i będzie ogłoszone przez apostołów w Dziejach Apostolskich. Jezus, który się rodzi, jest przedstawiany jako ten, który wybawi Izraela od wrogów duchowych i materialnych, a nawet od własnego grzechu i nieprawości ludu. Zbawienie, które jest tu przedstawione jako przychodzące w Chrystusie, nie jest ani nowością, ani koncepcją kosmiczną, mitologiczną czy filozoficzną. Raczej podąża za wzorem i reprezentuje spełnienie sposobu, w jaki Bóg, w swoim miłosierdziu, pomagał i zbawiał swój lud na przestrzeni wieków. Fragment ten daje nawet pierwsze wskazówki na temat boskiej tożsamości Chrystusa, jaka zostanie ujawniona w narracji, która nadejdzie, poprzez życie Jezusa.
o. Stephen De Young (tłum. Jakub Oniszczuk)
za: The Whole Counsel Blog
fotografia: Paweł Turczyński / cerkiew.pl /