polska: Zakończenie prac konserwatorskich przy starodrukach cerkiewnych

Zakończenie prac konserwatorskich przy starodrukach cerkiewnych

ks. dr Roman Dubec, 14 grudnia 2022

Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej, przy dofinansowaniu Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego, realizował projekt zatytułowany „Konserwacja zbioru starodruków cyrylickich - kontynuacja”. Projekt polegał na konserwacji 3 starodruków z zasobów Ośrodka.

Pracom konserwatorskim poddane zostały księgi z okresu I Rzeczypospolitej, wydrukowane w lwowskiej drukarni brackiej: Ewangeliarz z 1665 r., Oktoich z 1671 r. oraz Irmologion z 1858 r.

Są to księgi zawierające teksty perykop ewangelicznych, ryty nabożeństw cyklu tygodniowego oraz zapis nutowy modlitw śpiewanych w czasie nabożeństw w cerkwiach. Wszystkie obiekty odznaczają się wysokimi walorami artystycznymi i są tym cenniejsze, że stanowią rzadkie okazy w polskich zbiorach oraz cieszą się dużym zainteresowaniem badaczy. Prace pozwoliły uchronić obiekty przed całkowitą destrukcją, przywrócić im jak najwięcej elementów pierwotnego stanu i w ten sposób zachować dla potomnych niezwykle cenne przedmioty historyczne i kulturowe. Prace nad zbiorem ksiąg cyrylickich będą kontynuowane również w roku przyszłym.

Poprzez działania konserwatorskie realizator projektu chce przywrócić pamięć o obiektach, drukarniach, miejscach i ludziach związanych z księgami. Druki obecnie przechowywane są w magazynie Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej w Gorlicach. Poddane konserwacji obiekty, jak też te poddane konserwacji w latach ubiegłych, często użyczane są na wystawy czasowe. Przy okazji konserwacji obiekty poddawane są digitalizacji. Z obiektami zdigitalizowanymi zapoznać się można na stronie internetowej www.okp-elpis.pl. Projektowi towarzyszy prezentacja multimedialna obrazująca przebieg prac.


Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej „Elpis” w Gorlicach za jeden z głównych celów swego działania obrał zabezpieczanie i ochronę bogactwa materialnego Kościoła wschodniego na terenie Rzeczypospolitej, a także prezentację zbiorów szerokiemu gronu odbiorców swoich zasobów przy okazji organizacji wystaw, prelekcji i prezentacji, podnosząc w ten sposób świadomość historyczną i tożsamość kulturową obywateli. Ośrodek w swojej działalności podjął się m.in. przeprowadzenia kompleksowych prac zmierzających do uchronienia przed zniszczeniem cennego księgozbioru, głównie starodruków cerkiewnych, w których posiadanie wszedł w okresie swego funkcjonowania. Sukcesywnie zbiory są digitalizowane i umieszczane w Internecie. Najcenniejsze i najbardziej zniszczone obiekty poddawane są pracom konserwatorskim. Zależy nam, aby całość prac wykonana była na wysokim poziomie, zgodnie ze sztuką konserwatorską, dlatego też do projektu zaangażowaliśmy wybitnych znawców problematyki. Do chwili obecnej poddano konserwacji 38 starodruków, m.in. : 1) Oktoich z 1630 r., drukarnia bracka w Lwowie, 2) Mineja z 1643 r., drukarnia bracka w Lwowie, 3) Oktoich z 1644r., drukarnia bracka w Lwowie, 4) Czasosłow z 1642 r., drukarnia bracka w Lwowie, 5) Triod Postna z 1717 r., drukarnia bracka w Lwowie, 6) Apostoł z 1696 r. drukarnia bracka w Lwowie, 7) Mineja Świąteczna z 1638 r., drukarnia bracka w Lwowie. Do konserwacji wytypowanych jest kolejnych 18 egzemplarzy druków z XVII-XVIII w. z drukarni poczajowskiej, lwowskich, kijowskich, supraskiej, moskiewskich, uniowskiej, wileńskich i przemyskich.

Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego

Zdjęcia: archiwum DOKP ELPIS