Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Przegląd Prawosławny na październik
Anna Radziukiewicz, 06 października 2022
Trzydzieści lat minęło od przeniesienia relikwii św. Gabriela z Grodna do Białegostoku, relikwii męczennika, które opuściły rodzinną ziemię na ponad dwieście lat. Jednak Mądrość Boża spowodowała, że znów one wróciły „w trudnym okresie, gdyż rozpoczynają się czasy eschatologiczne, w których jest i będzie dużo doświadczeń” – tak mówił podczas uroczystości w Białymstoku metropolita Cerkwi w Polsce Sawa.
Przenosimy się wraz z „Przeglądem” do Hajnówki, gdzie po raz 41. świętowaliśmy międzynarodowe dni muzyki cerkiewnej, w których wzięło udział czternaście chórów, a za najlepszy międzynarodowe jury uznało chór kameralny „Accolada” z Rygi (Grand Prix). Podczas inauguracji festiwalu wręczyliśmy Nagrody Księcia Ostrogskiego. Spośród sześciu laureatów zdołało przybyć dwóch – arcybiskup białostocki i gdański Jakub i prof. Sergejus Temcinas z Wilna. W tym wydaniu PP zamieszczamy rozmowę z profesorem - „Języki kultury ruskiej”. Rozmowa wprowadza nas w starożytność, bogactwo i dojrzałość ruskiej kultury. Znajdziemy tu naukową definicję ruskiej mowy, rozważania o językach starobiałoruskim, staroukraińskim, o używaniu przez ludzi ruskich cerkiewnosłowiańskiego, łaciny i polskiego, o wpływach polskich i czeskich, o wielkim ruchu translatorskim w Wielkim Księstwie Litewskim. Ten znawca piętnastu języków słowiańskich i doskonały cerkiewnosłowiańskiego, porządkuje swym wywiadem wiele wątków, dotyczących ruskiej kultury.
I dalej o języku. Dwa teksty poświęcamy dziełu oczekiwanemu, można powiedzieć, przez stulecia - „Słownikowi polskiej terminologii prawosławnej”, nad którym blisko 20-osobowy zespół pod kierunkiem ks. prof. Wiesława Jana Przyczyny pracował pięć lat, realizując projekt Ministerstwa Edukacji i Nauki o wartości 1 110 938 złotych. Dzieło zostało nazwane bramą, otwierającą drogę do skarbca kultury prawosławnej w Polsce; to dzieło wyjątkowe, monumentalne i od dawna oczekiwane. Zawiera ponad cztery tysiące artykułów hasłowych, ponad dwa tysiące terminów greckich i prawie tyle samo cerkiewnosłowiańskich, ponad dwa i pół tysiąca angielskich.
Na to wydarzenie oczekiwano w Krakowie od okresu międzywojennego, czyli na budowę nowej cerkwi, bo już w 1936 roku Wojsko Polskie postanawiło wybudować cerkiew garnizonową, ale nie znaleziono placu, a potem wybuchła wojna. I oto w tym roku na święto Zaśnięcia Bogarodzicy poświęcono plac, na którym ma stanąć cerkiew, wybrany po przeanalizowaniu 1700 zaproponowanych działek, sprzedany przez miasto z 95-procentową bonifikatą. I aż dziw, że taki piękny teren, tak blisko centrum, pozostawał niezagospodarowany.
24 sierpnia zmarł w wieku 88 lat metropolita Dioklei Kallistos Ware, teolog, filozof, filolog klasyczny, misjonarz, profesor uniwersytetu w Oxfordzie. Sylwetkę tego jednego z najbardziej znanych współczesnych teologów szeroko rysuje o. dr Włodzimierz Misijuk, który polskojęzycznemu czytelnikowi przyswoił wiele tekstów metropolity Kallistosa. Zamieszczamy też tekst Zmarłego „Moja droga do prawosławia” (z anglikanizmu).
Są i wspomnienia o zmarłym siedem lat temu prof. Andrzeju Łapko, wybitnym naukowcu, nauczycielu akademickim, przewodniczącym Bractwa św. św. Cyryla i Metodego.
Prof. Aleksander Naumow pisze o unii religijnej jako rozdarciu kultury na przykładzie unii brzeskiej 1596 roku, ze względu na jej modelowy wręcz charakter i ogromne znaczenie historyczne, która w narodzie ruskim spowodowała rozdarcie wewnętrzne, stała się źródłem konfliktów.
Wymowny tytuł „Notatek z Wiejskiej” posła Eugeniusza Czykwina: „Mniejszości zagrażają?” Pierwsze zdania: „Po raz pierwszy do pierwszej klasy szkoły podstawowej nr 4 w Białymstoku, gdzie od 25 lat nauczano języka białoruskiego, nie zgłoszono ani jednego ucznia. W Bielsku Podlaskim do takiej klasy zapisano tylko 38 uczniów, dwadzieścia lat temu było ich 150.” To psychoza rodziców? Strach przed posyłaniem dziecka tam, gdzie może być nazwane „ruskim”? Ten strach starają się rozdmuchiwać różni „eksperci” od spraw wschodnich, którzy w mniejszościach narodowych i w prawosławnych chcą widzieć zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego kraju.
Przenosimy się wraz z „Przeglądem” do Hajnówki, gdzie po raz 41. świętowaliśmy międzynarodowe dni muzyki cerkiewnej, w których wzięło udział czternaście chórów, a za najlepszy międzynarodowe jury uznało chór kameralny „Accolada” z Rygi (Grand Prix). Podczas inauguracji festiwalu wręczyliśmy Nagrody Księcia Ostrogskiego. Spośród sześciu laureatów zdołało przybyć dwóch – arcybiskup białostocki i gdański Jakub i prof. Sergejus Temcinas z Wilna. W tym wydaniu PP zamieszczamy rozmowę z profesorem - „Języki kultury ruskiej”. Rozmowa wprowadza nas w starożytność, bogactwo i dojrzałość ruskiej kultury. Znajdziemy tu naukową definicję ruskiej mowy, rozważania o językach starobiałoruskim, staroukraińskim, o używaniu przez ludzi ruskich cerkiewnosłowiańskiego, łaciny i polskiego, o wpływach polskich i czeskich, o wielkim ruchu translatorskim w Wielkim Księstwie Litewskim. Ten znawca piętnastu języków słowiańskich i doskonały cerkiewnosłowiańskiego, porządkuje swym wywiadem wiele wątków, dotyczących ruskiej kultury.
I dalej o języku. Dwa teksty poświęcamy dziełu oczekiwanemu, można powiedzieć, przez stulecia - „Słownikowi polskiej terminologii prawosławnej”, nad którym blisko 20-osobowy zespół pod kierunkiem ks. prof. Wiesława Jana Przyczyny pracował pięć lat, realizując projekt Ministerstwa Edukacji i Nauki o wartości 1 110 938 złotych. Dzieło zostało nazwane bramą, otwierającą drogę do skarbca kultury prawosławnej w Polsce; to dzieło wyjątkowe, monumentalne i od dawna oczekiwane. Zawiera ponad cztery tysiące artykułów hasłowych, ponad dwa tysiące terminów greckich i prawie tyle samo cerkiewnosłowiańskich, ponad dwa i pół tysiąca angielskich.
Na to wydarzenie oczekiwano w Krakowie od okresu międzywojennego, czyli na budowę nowej cerkwi, bo już w 1936 roku Wojsko Polskie postanawiło wybudować cerkiew garnizonową, ale nie znaleziono placu, a potem wybuchła wojna. I oto w tym roku na święto Zaśnięcia Bogarodzicy poświęcono plac, na którym ma stanąć cerkiew, wybrany po przeanalizowaniu 1700 zaproponowanych działek, sprzedany przez miasto z 95-procentową bonifikatą. I aż dziw, że taki piękny teren, tak blisko centrum, pozostawał niezagospodarowany.
24 sierpnia zmarł w wieku 88 lat metropolita Dioklei Kallistos Ware, teolog, filozof, filolog klasyczny, misjonarz, profesor uniwersytetu w Oxfordzie. Sylwetkę tego jednego z najbardziej znanych współczesnych teologów szeroko rysuje o. dr Włodzimierz Misijuk, który polskojęzycznemu czytelnikowi przyswoił wiele tekstów metropolity Kallistosa. Zamieszczamy też tekst Zmarłego „Moja droga do prawosławia” (z anglikanizmu).
Są i wspomnienia o zmarłym siedem lat temu prof. Andrzeju Łapko, wybitnym naukowcu, nauczycielu akademickim, przewodniczącym Bractwa św. św. Cyryla i Metodego.
Prof. Aleksander Naumow pisze o unii religijnej jako rozdarciu kultury na przykładzie unii brzeskiej 1596 roku, ze względu na jej modelowy wręcz charakter i ogromne znaczenie historyczne, która w narodzie ruskim spowodowała rozdarcie wewnętrzne, stała się źródłem konfliktów.
Wymowny tytuł „Notatek z Wiejskiej” posła Eugeniusza Czykwina: „Mniejszości zagrażają?” Pierwsze zdania: „Po raz pierwszy do pierwszej klasy szkoły podstawowej nr 4 w Białymstoku, gdzie od 25 lat nauczano języka białoruskiego, nie zgłoszono ani jednego ucznia. W Bielsku Podlaskim do takiej klasy zapisano tylko 38 uczniów, dwadzieścia lat temu było ich 150.” To psychoza rodziców? Strach przed posyłaniem dziecka tam, gdzie może być nazwane „ruskim”? Ten strach starają się rozdmuchiwać różni „eksperci” od spraw wschodnich, którzy w mniejszościach narodowych i w prawosławnych chcą widzieć zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego kraju.