polska: Kopia Leśniańskiej Ikony Bogurodzicy w Polsce

Kopia Leśniańskiej Ikony Bogurodzicy w Polsce

ks. Korneliusz Wilkiel, 25 czerwca 2022

21 czerwca 2022 roku delegacja Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, na czele z jej ordynariuszem Jego Ekscelencją arcybiskupem Ablem odwiedziła monaster Leśniańskiej Ikony Matki Bożej w Provemont we Francji.

Głównym celem wyjazdu była modlitwa przed oryginalną Leśniańską Ikoną Bogurodzicy oraz wierną kopią, która została wykonana w Salonikach, w Grecji. Ofiarodawcą oraz głównym inicjatorem odtworzenia oryginału Leśniańskiej Ikony Bogurodzicy, która jest wyrzeźbiona w kamieniu, jest Konstantin Szawel. Po zakończeniu akatystu arcybiskup Abel dokonał poświęcenia ikony oraz przyłożył do niej oryginalną cudotwórczą ikonę, która przybyła z siostrami z Leśnej Podlaskiej. Historyczne wydarzenie, które miało miejsce w podparyskim Provemont, było inauguracją tegorocznych uroczystości związanych z peregrynacją kopii Leśniańskiej Ikony Bogurodzicy do wybranych miejsc w Polsce. Pielgrzymowanie ikony rozpocznie się od monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, gdzie będzie udostępniona wiernym podczas uroczystości patrona monasteru św. Onufrego Wielkiego, a kulminacją będzie uroczyste jej wprowadzenie do Cerkwi w Nosowie, nieopodal Leśnej Podlaskiej, dnia 2 października 2022 r., w dniu święta Leśniańskiej Ikony Matki Bożej.

Ordynariuszowi Diecezji Lubelsko-Chełmskiej towarzyszyli: ks. Józef Fejsak, z Prawosławnego Kościoła ziem Czeskich i Słowacji, który od lat żyje w przyjacielskich relacjach z siostrami Leśniańskiego monasteru; ks. Paweł Samoluk proboszcz parafii w Lykostomo w Grecji, który pośredniczył w procesie wykonania ikony; ofiarodawca i pomysłodawca napisania ikony – Konstantin Szawel; ks. Korneliusz Wilkiel – proboszcz parafii prawosławnej p.w. św. Jerzego w Biłgoraju oraz Dymytro Pokchyluk.

Po nabożeństwie głos zabrał abp Abel, wyrażając wdzięczność ihumenii monasteru – matce Eufrozynie za ciepłe przyjęcie oraz możliwość wzniesienia modlitwy przed Leśniańską Ikony Matki Bożej, która dla ziemi chełmskiej i podlaskiej jest wielką świętością. Jako dar dla monasteru hierarcha przekazał ikonę św. Serafima Zaborowskiego z cząsteczką relikwii.

Ikona Matki Bożej Leśniańskiej w cudowny sposób objawiła się w dniu święta Podwyższenia Krzyża Pańskiego 14/27 września 1683 roku. W samo południe Aleksander Stelmaszczuk, pasący krowy mieszkaniec wsi Bukowicze, wszedł do gęstego zagajnika. Zdumiał się, gdy dostrzegł pomiędzy konarami rosnącej w nim gruszy kamienną ikonę jaśniejącą przedziwnym blaskiem. Pobiegł do swojego kuzyna Mirona Makaruka, aby on również zobaczył to, co było jego udziałem. Gdy okazało się, że od kamiennej ikony w dalszym ciągu rozchodzi się przedziwna światłość, wspólnie udali się do miejscowego prawosławnego kapłana i opowiedzieli mu o cudzie. Kamienna ikona miała formę płaskorzeźby. Wizerunek Matki Bożej trzymającej Chrystusa na lewej ręce był wyżłobiony w jasnym owalnym kamieniu. Początkowo kamienna ikona została umieszczona w domu Mirona Makaruka. Wkrótce została przemocą przejęta przez mieszkającego w pobliżu szlachcica, który zapragnął ją mieć w swym domu. Nie przyniosła jednak ani jemu, ani jego bliskim błogosławieństwa. Wskutek nieszczęść, które spadły na jego rodzinę, szlachcic zrozumiał, że nie jest wolą Boga, aby był w posiadaniu tej ikony i przekazał ją do cerkwi we wsi Bukowicze. Prawosławni wierni za sprawą kamiennej ikony Bogarodzicy z Chrystusem doświadczyli wielu łask. Modlitwa przed tą cudotwórczą ikoną zaowocowała wieloma uzdrowieniami, których już w połowie XVIII stulecia odnotowano ponad pięćset. Pojawienie się cudotwórczej Leśniańskiej Ikony Matki Bożej dokonało się w trudnym czasie dla prawosławnych chrześcijan, których na terenie Rzeczypospolitej przymuszano do przyjęcia postanowień unii brzeskiej. Prześladowania odcisnęły bolesne piętno i zrodziły opór, zwłaszcza mnichów i wiernych. Do gorliwości w zachowywaniu wiary swych przodków w szczególny sposób nawoływał św. męczennik Atanazy ihumen Brzeski. Prawosławni mieszkańcy południowego Podlasia i Chełmszczyzny nie mieli własnego arcypasterza. Odwrócili się od biskupa Dionizego, który przeszedł na uniatyzm. Król zaś nie wyrażał zgody na wyświęcenie dla nich nowego prawosławnego hierarchy. Szczególnymi ośrodkami oporu wobec unii stawały się monastery i bractwa cerkiewne. Monaster św. Onufrego Wielkiego w Jabłecznej nieprzerwanie dawał świadectwo zachowywania prawosławnej wiary.

Wielką stratą dla prawosławnych mieszkańców Chełmszczyzny i południowego Podlasia było przejęcie w 1752 roku cudotwórczej Leśniańskiej Ikony Matki Bożej i umieszczenie Jej w kościele w Leśnej Podlaskiej. Triumfalny powrót cudotwórczej Ikony Bogurodzicy do Cerkwi prawosławnej miał miejsce dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Wówczas wielu unitów w 1875 roku powróciło do wiary swych przodków. W 1885 roku z błogosławieństwa arcybiskupa chełmskiego i warszawskiego Leoncjusza, erygowana została w Leśnej Podlaskiej żeńska prawosławna wspólnota monasterska. Przyczynił się do tego św. Jan z Kronsztadu. 26 sierpnia 1889 roku w Leśnej został erygowany żeński monaster prawosławny. Na przełożoną tej wspólnoty monastycznej została wybrana mniszka Katarzyna (Jefimowska), pochodząca z arystokratycznego rodu. Monaster Leśniański zaczął się prężnie rozwijać. Wzniesiono budynki monasterskie. Nowe inwestycje były wspierane przez św. Jana z Kronsztadu, który też dwukrotnie odwiedził monaster, zanosząc żarliwe modlitwy przed cudotwórczą Ikoną Matki Bożej Leśniańskiej. W 1915 roku nastąpiło tzw. bieżeństwo, kiedy to około 300 mniszek Leśniańskiego Monasteru ewakuowało się w głąb Rosji, zabierając ze sobą największe świętości – cudotwórczą Ikonę Matki Bożej Leśniańskiej, relikwie św. Atanazego ihumena brzeskiego i utensylia cerkiewne. Część sióstr zatrzymała się w Piotrogradzie, a część wraz z dziećmi, którymi opiekowały się w Leśnej, osiadła w Pomietajewskiem Monasterze k. Niżnego Nowgorodu. W roku 1920 około 70. leśniańskich mniszek pod przewodnictwem ihumenii Katarzyny zabrało Ikonę Matki Bożej Leśniańskiej oraz relikwie św. Atanazego Brzeskiego i udały się przez Bukowinę do Serbii. Osiedliły się w Monasterze Hopovo w Fruškiej górze. 18 października 1925 roku zmarła ihumenia Katarzyna.

Jej doczesne szczątki spoczywają w Monasterze Hopovo. W roku 1950 leśniańskie mniszki przesiedliły się do Francji. Początkowo zatrzymały się w miejscowości Fourgueaux, a w 1967 roku na stałe osiedliły się w miejscowości Provemont. Tam też do słynącej cudami Leśniańskiej Ikony Matki Bożej od ponad już pięćdziesięciu pięciu lat przybywają liczni pielgrzymi. Na terenie dawnej historycznej Diecezji Chełmskiej, która została w 1989 roku restytuowana jako Diecezja Lubelsko-Chełmska, w 1993 roku został wznowiona pamięć Leśniańskiej Ikony Matki Bożej w zabytkowej cerkwi pw. św. Archanioła Michała w Nosowie (w odległości 2 km od Leśnej Podlaskiej). W pierwszą niedzielę po święcie Podwyższenia Krzyża Pańskiego do nosowskiej cerkwi przybywają liczni pielgrzymi, aby wspólnie zanosić modlitwy przed kopią Leśniańskiej Ikony Matki Bożej.

zdjęcia: ks. Korneliusz Wilkiel, Dmytro Pokhyliuk