Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Nowość wydawnicza: Nie płacz nade Mną, Matko
Jarosław Charkiewicz, 15 marca 2022
Miejsce Matki Bożej w Prawosławiu jest niezaprzeczalne i nieporównywalnie bardziej znaczące niż w innych wyznaniach chrześcijańskich. Chociaż prawosławna mariologia stanowi w istocie symbiotyczną i nieodłączną część chrystologii, to postać Bogarodzicy w Cerkwi prawosławnej jest wyjątkowa. „Matka Boża jest przepiękną postacią – pisze metropolita warszawski i całej Polski Sawa w Słowie wstępnym do wydanej wiosną tego roku książki ihumena Pantelejmona (Karczewskiego) – „do końca nie są w stanie wyśpiewać wszystkie chóry anielskie, wszyscy święci, cała ludzkość i cały wszechświat”.
Bazą książki, o której mowa, jest rozprawa doktorska autora obroniona w 2021 r. w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, a nosi ona tytuł „Nie płacz nade Mną, Matko. Bogurodzica w prawosławnych hymnach Wielkiego Tygodnia”. Tytuł ten w pełni oddaje tematykę pracy, będącej owocem badań i ogólnych zainteresowań autora. Prezentuje ona prawosławną mariologię przez pryzmat niezwykle głębokich tekstów liturgicznych Wielkiego Tygodnia, będących wielkim bogactwem duchowym Prawosławia. „Hymnografia liturgiczna – jak czytamy w monografii – stanowi niewyczerpalną skarbnicę duchowo-dydaktyczną, a jej wielopłaszczyznowa analiza jest zadaniem przeogromnym, podobnie jak egzegeza Pisma Świętego. W prezentowanej książce, będącej efektem długich badań, w sposób możliwie najpełniejszy przedstawiona została prawosławna nauka o Najświętszej Bogurodzicy, zawarta w tekstach liturgicznych śpiewanych i recytowanych na nabożeństwach Wielkiego Tygodnia”.
„Celem autora niniejszej publikacji – czytamy we Wprowadzeniu – było ukazanie, że hymnografia liturgiczna jest wykładnią prawosławnej teologii, a przykładem obrazującym to stwierdzenie jest życie Najświętszej Bogurodzicy. Kolejne tezy sformułowane zostały w sposób następujący: 1) Całe życie Najświętszej Bogurodzicy było podporządkowane planowi Wcielenia Syna Bożego, dziełu odkupienia i zbawienia ludzkości. 2) Nie jest możliwe rozdzielenie chrystologii i mariologii. 3) Hymnografia liturgiczna rozwija i uzupełnia treść Pisma Świętego. 4) Teksty liturgiczne mają niepodważalne znaczenie w tradycji prawosławnej, bowiem stanowią wyjątkowy przejaw twórczości patrystycznej – są utworami literackimi, które utrwaliły się w nabożeństwie i przeszły wielowiekową recepcję”.
Realizując ten cel ihumen Pantelejmon podzielił swoją monografię na sześć rozdziałów. W pierwszym omawia schemat kalendarza liturgicznego Wielkiego Postu i przebieg kolejnych dni Wielkiego Tygodnia. Rozdział drugi, będący zarysem prawosławnej mariologii, został podzielony na trzy podrozdziały, w których autor kolejno przedstawia mariologię biblijną, historyczną i liturgiczną. Trzeci rozdział, najobszerniejszy w pracy, nosi tytuł „Wcielenie Chrystusa” i zawiera tematykę (przede wszystkim związaną z Wielkim Tygodniem) poświęconą kolejno: Zwiastowaniu Matki Bożej, Wcieleniu i Narodzeniu Chrystusa, nauce o Bogarodzicy jako Zawsze Dziewicy, Matce Bożej jako nowej Ewie i proroctwu starca Symeona. Bardzo poruszająca jest tematyka następnego rozdziału, w którym autor omówił szereg aspektów związanych z czuwaniem Bogarodzicy pod Krzyżem. Krótki, lecz treściwy piąty rozdział monografii mówi o udziale Matki Bożej w chwale Chrystusa, ostatni zaś (szósty) przedstawia tematykę Zaśnięcia Matki Bożej, w szczególności obrzęd Pogrzebu Bogarodzicy.
Całość poprzedza wprowadzenie, a kończy zakończenie i stosunkowo obszerna bibliografia. Dobrze, że autor zadbał też o streszczenie w języku polskim, angielskim i rosyjskim. Poszerza tym samym krąg potencjalnych odbiorców – czytelników.
Szczerze zachęcam do lektury tej wyjątkowej książki, a także do wsłuchiwania się sercem w przebogate treści pieśni liturgicznych, które znajdują się na dołączonej do monografii płycie CD, utworów w wykonaniu chóru „Pathos”, „Fili” i Przyjaciele pod dyrekcją Michała Uścinowicza.
Książkę można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 85-744-36-46, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białymstoku i poprzez internet za pośrednictwem strony http://sklep.cerkiew.pl/product_info.php?products_id=5171.
Bazą książki, o której mowa, jest rozprawa doktorska autora obroniona w 2021 r. w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, a nosi ona tytuł „Nie płacz nade Mną, Matko. Bogurodzica w prawosławnych hymnach Wielkiego Tygodnia”. Tytuł ten w pełni oddaje tematykę pracy, będącej owocem badań i ogólnych zainteresowań autora. Prezentuje ona prawosławną mariologię przez pryzmat niezwykle głębokich tekstów liturgicznych Wielkiego Tygodnia, będących wielkim bogactwem duchowym Prawosławia. „Hymnografia liturgiczna – jak czytamy w monografii – stanowi niewyczerpalną skarbnicę duchowo-dydaktyczną, a jej wielopłaszczyznowa analiza jest zadaniem przeogromnym, podobnie jak egzegeza Pisma Świętego. W prezentowanej książce, będącej efektem długich badań, w sposób możliwie najpełniejszy przedstawiona została prawosławna nauka o Najświętszej Bogurodzicy, zawarta w tekstach liturgicznych śpiewanych i recytowanych na nabożeństwach Wielkiego Tygodnia”.
„Celem autora niniejszej publikacji – czytamy we Wprowadzeniu – było ukazanie, że hymnografia liturgiczna jest wykładnią prawosławnej teologii, a przykładem obrazującym to stwierdzenie jest życie Najświętszej Bogurodzicy. Kolejne tezy sformułowane zostały w sposób następujący: 1) Całe życie Najświętszej Bogurodzicy było podporządkowane planowi Wcielenia Syna Bożego, dziełu odkupienia i zbawienia ludzkości. 2) Nie jest możliwe rozdzielenie chrystologii i mariologii. 3) Hymnografia liturgiczna rozwija i uzupełnia treść Pisma Świętego. 4) Teksty liturgiczne mają niepodważalne znaczenie w tradycji prawosławnej, bowiem stanowią wyjątkowy przejaw twórczości patrystycznej – są utworami literackimi, które utrwaliły się w nabożeństwie i przeszły wielowiekową recepcję”.
Realizując ten cel ihumen Pantelejmon podzielił swoją monografię na sześć rozdziałów. W pierwszym omawia schemat kalendarza liturgicznego Wielkiego Postu i przebieg kolejnych dni Wielkiego Tygodnia. Rozdział drugi, będący zarysem prawosławnej mariologii, został podzielony na trzy podrozdziały, w których autor kolejno przedstawia mariologię biblijną, historyczną i liturgiczną. Trzeci rozdział, najobszerniejszy w pracy, nosi tytuł „Wcielenie Chrystusa” i zawiera tematykę (przede wszystkim związaną z Wielkim Tygodniem) poświęconą kolejno: Zwiastowaniu Matki Bożej, Wcieleniu i Narodzeniu Chrystusa, nauce o Bogarodzicy jako Zawsze Dziewicy, Matce Bożej jako nowej Ewie i proroctwu starca Symeona. Bardzo poruszająca jest tematyka następnego rozdziału, w którym autor omówił szereg aspektów związanych z czuwaniem Bogarodzicy pod Krzyżem. Krótki, lecz treściwy piąty rozdział monografii mówi o udziale Matki Bożej w chwale Chrystusa, ostatni zaś (szósty) przedstawia tematykę Zaśnięcia Matki Bożej, w szczególności obrzęd Pogrzebu Bogarodzicy.
Całość poprzedza wprowadzenie, a kończy zakończenie i stosunkowo obszerna bibliografia. Dobrze, że autor zadbał też o streszczenie w języku polskim, angielskim i rosyjskim. Poszerza tym samym krąg potencjalnych odbiorców – czytelników.
Szczerze zachęcam do lektury tej wyjątkowej książki, a także do wsłuchiwania się sercem w przebogate treści pieśni liturgicznych, które znajdują się na dołączonej do monografii płycie CD, utworów w wykonaniu chóru „Pathos”, „Fili” i Przyjaciele pod dyrekcją Michała Uścinowicza.
Książkę można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 85-744-36-46, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białymstoku i poprzez internet za pośrednictwem strony http://sklep.cerkiew.pl/product_info.php?products_id=5171.
