świat: W Ziemi Świętej odkryto bizantyjską bazylikę z pochówkami diakonis

W Ziemi Świętej odkryto bizantyjską bazylikę z pochówkami diakonis

tłum. Michał Diemianiuk, 25 grudnia 2021

Aszdod, 3 grudnia 2021 r.

Cerkiew, niedawno odkryta w portowym mieście Aszdod, może okazać się jedną z najwcześniejszych i największych chrześcijańskich bazylik w Izraelu.

Jest także jedną z najbardziej unikalnych w Ziemi Świętej, ponieważ archeolodzy znaleźli masowe pochówki na całym jej terytorium, w tym kilka mogił i napisów, wspominających o diakonisach i innych kobietach, podaje gazeta “Haaretz”.

Ruiny cerkwi zostały po raz pierwszy odkryte już w 2017 roku, a w chwili obecnej jest prawie całkowicie odkopana. W lipcu 2021 roku na tym miejscu została odsłużona Boska Liturgia i wzniesione modlitwy o spokój tych, których szczątki są tu pochowane. Wielce Błogosławiony patriarcha jerozolimski Teofil III wezwał izraelskie władze, aby zachowano ruiny historycznej cerkwi.

Specjaliści uważają, że trójnawowa bazylika z mnóstwem historycznych pomieszczeń i dobudówek została wzniesiona w IV albo V wieku i ozdobiona wspaniałą mozaiką. Przypuszczają także, że masowe pochówki świadczą o szalejącej w Bizancjum i Eurazji w VI wieku epidemii - tzw. “dżumie Justyniana”.

“Oprócz nadzwyczaj dużej dużej ilości pogrzebowych inskrypcji i specjalnie wyznaczonego miejsca dla grzebania kobiet, odkryliśmy, że cerkiew jest podobna do jednego wielkiego cmentarza. Wszędzie, gdzie prowadzimy wykopaliska, znajdujemy te dziwne kupy szkieletów” - powiedział profesor Aleksander Fantalkin z uniwersytetu w Tel Awiwie, kierujący badaniami archeologicznymi.

Najstarszy napis, datowany na 416 rok, głosi: “Ku pamięci o kapłanie Gaianosie i diakonisie Sewerze”. Tak wczesna data sugeruje, że budynek istniał jeszcze przed ozdobieniem nawy cerkwi mozaiką.

“Podobnego typu pamiątkowe napisy nie są rzadkością dla cerkwi okresu bizantyjskiego, ale taka liczba diakonis i kobiet, wspomnianych w jednej cerkwi, jest rzadkim zjawiskiem” - zauważył profesor Joseph Patrich z instytutu archeologii Uniwersytetu Jerozolimskiego, biorący udział w wykopaliskach.

W centralnej absydzie cerkwi znajdowały się główny ołtarz i obok niego grób. Przypuszczalnie w nim spoczywały relikwie świętego albo świętej, ku czci którego/której była wyświęcona cerkiew. Niestety nie zachowały się żadne mozaiki albo napisy, które mogłyby pomóc zidentyfikować świętego.

Fantalkin uważa, że grób mógł być związany z jedną z czterech dziewic - córek świętego Filipa (apostoła z grona 70, jednego z pierwszych siedmiu diakonów), posiadających dar proroctwa (Dz 21, 9).

Zachował się także pomnik “świętej matki Sofronii”, która mogła być przełożoną sąsiedniego monasteru.

“Cerkiew diakonis”, jak niektórzy już ją nazwali, ucierpiała od dużego pożaru około 600 roku, możliwe że związanego z klęską żywiołową, taką jak trzęsienie ziemi, albo perskim najazdem na początku VII wieku (wojna irańsko-bizantyjska 602-628).

za: pravoslavie.ru