polska: O szkołach cerkiewnych w radecznickim monasterze

O szkołach cerkiewnych w radecznickim monasterze

Stefan Dmitruk, 14 września 2021

W pierwszej dekadzie września 2021 r. ukazał się nowy tom „Rozpraw z Dziejów Oświaty” za 2020 r. Wydawcą periodyku jest Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Naukowe czasopismo zawiera tekst doktora Stefana Dmitruka, niezależnego badacza z Białegostoku, pt. Szkolnictwo cerkiewne na terenie prawosławnego monasteru w Radecznicy w latach 1899 – 1915.

Artykuł to próba rekonstrukcji historii czterech szkół prawosławnego monasteru pw. św. Antoniego Pieczerskiego w Radecznicy. Szkoły cerkiewne funkcjonowały w klasztorze do wybuchu I wojny światowej i ewakuacji ludności cywilnej w głąb Rosji w 1915 r. Autor zbadał m. in. realia funkcjonowania placówek oświatowych i działania stypendialne związane ze szkołami i ustalił liczbę uczniów szkół. Udało się również ustalić katalog nauczycieli pracujących w jednostkach oświatowych oraz podjąć wstępną próbę odpowiedzi na pytanie dotyczące roli szkół cerkiewnych w rejonie Radecznicy.

Tekst oparto o wybiórcze i szczątkowo zachowane materiały archiwalne związane z poruszaną tematyką oraz przechowywane w Archiwum Państwowym w Lublinie. Na chwilę obecną są to jedyne archiwalia dotyczące prawosławnego szkolnictwa w Radecznicy, które udało się odnaleźć pomimo poszukiwań we Lwowie, Warszawie oraz Chełmie. Wiedzę na temat szkół wzbogacono o wiadomości pochodzące z prasy rosyjskiej wydawanej przez rosyjską administrację cerkiewną i państwową oraz sprawozdania inspektorów wizytujących cerkiewne szkoły prawosławnej diecezji chełmsko-warszawskiej.

„Rozprawy z Dziejów Oświaty” znajdują się na listach czasopism punktowanych Ministerstwa Edukacji i Nauki z lutego 2021 r. i ERIH PLUS oraz w indeksie prowadzonym przez „International Bibliography of the History of Education and Children’s Literature”. Periodyk, wydawany od 1957 r. przez PAN, jest najstarszym ogólnopolskim czasopismem naukowym poświęconym historii oświaty, wychowania i dziejom polskiej i powszechnej kultury edukacyjnej.

Wersję papierową „Rozpraw z Dziejów Oświaty” można zamówić za pomocą maila wysłanego na adres Instytutu Historii Nauk Polskiej Akademii Nauk – kontakt: http://ihnpan.pl/instytut/o-instytucie/

Stefan Dmitruk, Szkolnictwo cerkiewne na terenie prawosławnego monasteru w Radecznicy w latach 1899 – 1915, „Studia z Dziejów Oświaty”, tom 57, Warszawa 2020 (wydanie: 2021).