publicystyka: Ascetyzm w prawosławiu

Ascetyzm w prawosławiu

tłum. Gabriel Szymczak, 01 lutego 2021

W naszym dziedzictwie są liczni stylici, którzy praktykowali ascezę w wielu regionach świata. Święty Symeon Stylita był pierwszym, który przyjął taki styl życia. Można by się więc zastanawiać: czy asceza jest ujarzmieniem ciała za pomocą niezwykłych metod?

Co to w ogóle jest asceza?

W języku greckim użytym słowem jest ἀσκησις, co oznacza „ćwiczenie”. Jest to ćwiczenie w oczyszczaniu się (κένοσις, por. Flp 2, 7) z ego. Wszystkie namiętności i grzechy są związane z ego, a ego jest źródłem upadku i wyobcowania od Boga i innych ludzi. Większość ludzi myśli, że asceza jest tylko dla mnichów i ascetów, ale jest to coś, czego wymaga się od wszystkich wierzących. Kościół uczy nas, jak nią żyć poprzez modlitwę, post i pokutę, zgodnie z przykazaniami Jezusa Chrystusa, które nam przekazał.

Tak więc asceza jest życiem modlitwą, postem i pokutą w celu oczyszczenia się z naszego ego, aby to Bóg stał się naszym ego, naszym życiem i wszystkim dla nas. Asceza to ucieczka od siebie - to znaczy od źródła namiętności - przez odłożenie na bok przyjemności i pasji, które walczą z człowiekiem w jego wnętrzu, w jego sercu i istocie, poprzez osobisty wysiłek, mocne i szczere pragnienie oraz łaskę Bożą.
Nazywa się to walką ascetyczną lub duchową. Jest to działanie współwykonywane przez wolę człowieka i łaskę Trójcy Świętej, które nazywamy „synergią” (συνεργία).

Mnisi stali się nauczycielami życia duchowego, ponieważ opuścili świat i wszystko, co się w nim znajduje. Sprzedali i rozdali to, co mieli, aby naśladować Chrystusa. Pierwszych z nich uczył Bóg bezpośrednio, jak uczył św. Antoniego Wielkiego, gdy ukazał mu się anioł i nauczył pokonywać zmęczenie pracą, modlitwą i duchową lekturą.

Mnisi i asceci, każdy według swoich możliwości, zaczęli walczyć o panowanie nad ciałem, postępując zgodnie ze słowami apostoła Pawła: „poskramiam moje ciało i biorę je w niewolę” (1 Kor 9, 27). Święty Symeon Stylita wymyślił ten sposób życia na słupie w upale i zimnie, a inni poszli w tym za nim.

Niemniej jednak w Kościele prawosławnym, jak wspomnieliśmy powyżej, asceza jest zasadniczo walką poprzez modlitwę, post i pokutę, aby można było ćwiczyć się w poznaniu siebie i oczyszczeniu serca, aby wznieść się w swojej relacji z Bogiem i bliźnimi, aby dotrzeć, przez jedność z Trójcą, do jedności z całym stworzeniem i służyć Bogu w człowieku.

Umiłowani, życie, nauki i tradycje naszego Kościoła prawosławnego są przesiąknięte duchem ascezy, modlitwy i postu. Nasza liturgia jest wypełniona duchowymi naukami, które zachęcają do nawrócenia, pokory, osądu duszy, osądzenia grzechu i miłości do grzesznika.

W naszym Kościele mamy skarbnicę nauk Ojców o tym, jak walczyć z namiętnościami i pokusami.
Musimy pić ze źródeł łaski, które są w Kościele i pismach Ojców, abyśmy mogli chodzić jak ci, którzy byli przed nami, i stawać się świętymi, jak oni stali się święci. Nie ma życia chrześcijańskiego bez ascezy.

Kto ma uszy, niechaj słucha.

metropolita Zahle i Baalbek  Antonios (El-Soury)

za: Notes on Arab Orthodoxy

fotografia: alik /orthphoto.net/