Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Komentarz do rodowodu Jezusa Chrystusa. Część II
tłum. Michał Diemianiuk, 03 stycznia 2021
Tekst z Ewangelii pochodzi z tłumaczenia ks. H. Paprockiego, natomiast fragmenty i imiona starotestamentowe opierają się na Biblii Tysiąclecia. W zależności od tłumaczenia Pisma Świętego niektóre imiona i pojedyńcze wersety mogą mieć inne brzmienie.
***
Mt 1, 11. Jozjasz zrodził Jechoniasza i jego braci w czasie przesiedlenia do Babilonu
Jozjasz wstąpił na tron mając 8 lat i panował 31 lat (641-610).
Po Jozjaszu panował tylko trzy miesiące jego syn Joachaz, król niegodny, którego wybrał “lud kraju” (2 Krl 23, 30). Ale zdetronizował go król egipski. Ponieważ Joachaz nie był w gronie przodków Zbawiciela, to ewangelista o nim nie wspomina. Zamiast Joachaza był wyniesiony na tron jego brat Eliakim, 25 lat, i 11 lat panował w Jerozolimie (610-599). Król babiloński, Nabuchodonozor, podporządkował sobie Eliakima i zmienił jego imię na Jojakim.
Po nim zapanował jego syn Jechoniasz (albo Jojakin), 18 lat, i panował tylko trzy miesiące (w 599 roku). Za jego panowania Nabuchodonozor, król babiloński, podszedł pod Jerozolimę, obległ miasto, a Jechoniasz wyszedł do króla babilońskiego ze swoją matką, sługami i książętami. Król babiloński pojmał go i przesiedlił do Babilonu, a na jego miejsce osadził Mattaniasza, stryja Jechoniasza, i zmienił imię Mattaniasza na Sedecjasz. Ponieważ dalszą linię ewangelista prowadzi od Jechoniasza i już po przesiedleniu do Babilonu, to wspominać o Sedecjaszu nie było potrzeby. Po przesiedleniu do Babilonu Jechoniasz był wtrącony do więzienia i przebywał tam 37 lat. Po tym czasie Ewil-Merodak, nowy król babiloński, w roku, w którym wstąpił na tron, wyprowadził Jechoniasza z więzienia, rozmawiał z nim przyjaźnie i postawił jego tron wyżej niż trony królów, którzy byli u niego w Babilonie. Na Jechoniaszu zakończył się okres królów judejskich, trwający ponad 450 lat.
Jakkolwiek werset 11. jest prosty, to jego objaśnienie zawiera trudności prawie nie do pokonania. W greckim tekście, a konkretnie w najlepszych rękopisach jest nie tak, jak w rosyjskim “Jozjasz zrodził Jechoniasza (a nie Jojakima)... w czasie przesiedlenia babilońskiego”, czyli do Babilonu. Dalej w wersecie 12. tak samo, jak w rosyjskim. Przypuszcza się, że słowa rosyjskiego przekładu “Jozjasz zrodził Jojakima, Jojakim zrodził Jechoniasza” (kursywą) - to wstawka w autentyczne słowa Mateusza, co prawda bardzo stara, znana już Ireneuszowi w II w po Chr., ale mimo wszystko wstawka, zapisana na marginesie w celu uzgodnienia rodowodu wg Mateusza z przekazem starotestamentowym, a później także w odpowiedzi do pogan, zarzucającym chrześcijanom, że w Ewangelii pominięto imię Jojakima. Jeśli wzmianka o Jojakimie jest autentyczna, to łatwo zauważyć (z rosyjskiego tłumaczenia), że od Salomona do Jechoniasza było nie 14 pokoleń, a 15, co przeczy wskazaniu ewangelisty w 17 wersecie. Dla wyjaśnienia tego pominięcia i przywrócenia prawidłowego czytania wersetu 11. należy zwrócić uwagę na następujące fakty. W 1 Krn 4, 15-17 synowie króla Jozjasza wyliczani są tak: “Synowie Jozjasza: pierworodny Joachaz, drugi Jojakim, trzeci Sedecjasz, czwarty Szallum”. Stąd widać, że Jojakim miał trzech braci. Dalej: “Synowie Jojakima: jego syn Jechoniasz, jego syn Sedecjasz”. Stąd widać, że Jechoniasz miał tylko jednego brata. W końcu: “synowie Jechoniasza: Aser, Szealtiel” i inni. Tutaj rodowód ewangeliczny prawie zgadza się z rodowodem 1 Krn. W 2 Krl 24 Mattaniasza albo Sedecjasza nazywa się stryjem Jechoniasza. Rozpatrzywszy uważnie te informcje, widzimy, że Jozjasz miał syna (drugiego) Jojakima, miał kilku braci, o których ewangelista nie mówi, ale mówi o braciach Jechoniasza, przy czym zgodnie z 1 Krn 3 Jechoniasz miał tylko jednego brata, Sedecjasza, co jest niezgodne z informacją ewangelisty Mateusza. Dlatego przypuszcza się, że było dwóch Jechoniaszów, Jechoniasz pierwszy, który nazywał się także Jojakim, i Jechoniasz drugi. Jechoniasz pierwszy początkowo nazywał się Eliakim, później król babiloński zmienił jego imię na Jojakim. Przyczynę zaś tego, dlaczego był też nazywany Jechoniaszem, wyjaśniano już w starożytności (Hieronim) tym, że kopista mógł łatwo pomylić Joachin z Jojakim, zamieniając “ch” na “k” i “n” na “m”. Imię zaś Joachin łatwo można przeczytać: Jechoniasz” po hebrajsku, na skutek pełnej zgodności wykorzystanych w obu imionach spółgłosek. Przyjmując takie wyjaśnienie, powinniśmy czytać 11. werset Ewangelii według Mateusza tak: “Jozjasz zrodził Jechoniasza (albo Eliakima, Jojakima) i braci jego” i dalej; werset 12.: “Jechoniasz drugi zrodził Szealtiela” i dalej. Przeciwko takiemu tłumaczeniu padają zarzuty, że podobne zaznaczanie pokoleń przeczy zwyczajom, zawartym w rodowodach. Gdyby podane wyżej tłumaczenie było prawidłowe, to ewangelista powinien był wyrazić się tak: “Jozjasz zrodził Jechoniasza pierwszego, Jechoniasz pierwszy zrodził Jechoniasza drugiego, Jechoniasz drugi zrodził Szealtiela” i tak dalej. Trudność ta, najwidoczniej, nie daje się rozwiązać także przypuszczeniem, że „imiona ojca i syna są tak podobne, że zostały zwyczajnie utożsamione albo pomylone, kiedy były wypowiedziane po grecku”. Z tego powodu inni komentatorzy dla rozwiązania tej trudności przypuszczają, że pierwotne czytanie 11. wersetu było takie: “Jozjasz zrodził Jojakima i braci jego; Jojakim zrodził Jechoniasza w czasie przesiedlenia babilońskiego”. To ostatnie tłumaczenie jest lepsze. Chociaż wskutek przestawienia słów “i braci jego” nie jest zgodne z istniejącym, potwierdzonym starożytnymi i ważnymi rękopisami, greckim tekstem Ewangelii według Mateusza, to można przypuścić, że przestawienie stało się na skutek pomyłki dawnych kopistów. Jako potwierdzenie ostatniego komentarza można wskazać i to, że istniejący grecki tekst, czyli tak jak powiedziano wyżej, “Jozjasz zrodził Jechoniasza i braci jego w czasie (w tekście rosyjskim “przed”) przesiedlenia babilońskiego”, nie może być przyjęty bez takich czy innych zmian i przestawień i jawnie jest błędny, ponieważ Jozjasz żył nie w czasie przesiedlenia do Babilonu, a 20 lat przed nim. Co się tyczy Jr 22, 30, gdzie mówi się o Jojakimie: “tak mówi Pan: zapiszcie tego człowieka jako pozbawionego dzieci, jako człowieka nieszczęsnego w dni swoje”, to słowa “pozbawionego dzieci” objaśniane są następującymi po nich słowami proroka, z których widać, że dzieci Jojakima nie będą “zasiadać na tronie Dawida i panować w Judei”. W tym właśnie sensie należy rozumieć wyrażenie “pozbawiony dzieci”.
Mt 1 12. A po przesiedleniu do Babilonu Jechoniasz zrodził Salatiela, Salatiel zrodził Zorobabela
W gronie synów Jechoniasza w 1 Krn 3 wspominany jest Salatiel. Ale zgodnie z 1 Krn 3, 18-19 Jechoniasz miał jeszcze syna Pedajasza, i właśnie jemu urodził się Zorobabel. W ten sposób w Ewangelii według Mateusza znowu jest, najwidoczniej, pominięcie - Pedajasza. Oprócz tego w wielu innych miejscach Pisma Świętego i u Józefa Flawiusza Zorobabel nazywa się synem Salatiela. Dla objaśnienia tej trudności przypuszcza się, że Pedajasz, na mocy prawa lewiratu, pojął żonę zmarłego Salatiela i w ten sposób dzieci Pedajasza stały się na mocy prawa dziećmi Salatiela, jego brata.
Mt 1, 13. Zorobabel zrodził Abiuda, Abiud zrodził Eliakima, Eliakim zrodził Azora
Mt 1, 14. Azor zrodził Sadoka, Sadok zrodził Achima, Achim zrodził Eliuda
Mt 1, 15. Eliud zrodził Eleazara, Eleazar zrodził Mattana, Mattan zrodził Jakuba
Zgodnie z 1 Krn 3 w gronie synów i wnuków Zorobabela nie ma Abiuda. Na podstawie podobieństwa hebrajskich i greckich imion przypuszcza się, że Abiud jest tożsamy z Hodawiaszem z 1 Krn 3 i Judą z Łk 3, 26. Jeśli tak, to w 13 wersecie Ewangelii według Mateusza znowu jest pominięcie. Rodowód we wskazanym miejscu Księgi Kronik przedstawia się tak: Zorobabel, Chanianiasz, Izajasz, Szekaniasz, Neariasz, Elioenaj, Hodawiasz. Chociaż popełnienie takiego ominięcia sześciu osób zbliżałoby rodowód Mateusza z rodowodem Łukasza w liczbie pokoleń, przy pełnej różnicy imion, jednak utożsamienie Abiuda z Hodawiaszem jest bardzo wątpliwe. Zresztą, niektórzy współcześni komentatorzy przyjmują takie wytłumaczenie. O osobach po Zorobabelu, i być może po Abiudzie, wspomnianych w wersetach 13-15 nie wiadomo nic ani ze Starego Testamentu, ani z dzieł Józefa Flawiusza, ani z pism talmudycznych albo innych. Można tylko zauważyć, że to zaprzecza twierdzeniu, według którego ewangelista stworzył rodowód Zbawiciela tylko na podstawie Biblii - albo przynajmniej nie potwierdza tego poglądu.
Mt 1, 16. Jakub zrodził Józefa, męża Marii, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem
Zgodnie z ewangelistami Mateuszem i Łukaszem rodowody wyraźnie odnoszą się do Józefa. Ale ojcem Józefa Mateusz nazywa Jakuba, a Łukasz - Helego (Łk 3, 23). A według tradycji, ojcem i matką Marii byli Joachim i Anna. Zbawiciel zaś, zgodnie z jasnymi wypowiedziami Mateusza i Łukasza (Łk 1, 26; 2, 5), nie był synem Józefa. Po co więc w takim razie ewangeliści potrzebowali układać i umieszczać w swoich Ewangeliach rodowód Jezusa, który w rzeczywistości nie odnosi się do Niego? Większość komentatorów objaśnia to tym, że Mateusz prowadzi rodowód według przodków Józefa, pragnąc pokazać, że Jezus był nie rodzonym, a przybranym synem Józefa, i w konsekwencji dziedzicem jego praw i przywilejów, jako potomka Dawida. Łukasz zaś, jeśli w swoim rodowodzie wspomina także o Józefie, to w rzeczywistości przedstawia rodowód Marii. Ten pogląd po raz pierwszy był wypowiedziany przez pisarza kościelnego Juliusza Afrykańskiego (III wiek), fragment z dzieła którego jest umieszczony w “Historii Kościoła” Euzebiusza, ze zmianami jest umieszczony w komentarzu do Ewangelii Łukasza Ambrożego Mediolańskego i był znany Ireneuszowi (Irenaeus Lugdunensis, Adversus haereses, liber 3:32).
Słowo “wszystkich” odnosi się najbliżej do pokoleń, wyliczonych przez Mateusza od Abrahama do Dawida. W następnych wyrażeniach wersetu, przy wyliczaniu dalszych pokoleń, ewangelista nie powtarza tego słowa. Dlatego najprostsze objaśnienie słowa “wszystkich” zawiera się, najwidoczniej, w następującym. Ewangelista mówi: “wszystkich, wymienionych przeze mnie w niniejszym rodowodzie pokoleń od Abrahama do Dawida” i dalej. Liczba 14 chyba nie była święta dla Żydów, chociaż jest złożona z powtórzonej świętej liczby 7. Można myśleć, że ewangelista, wyliczywszy od Abrahama do Dawida 14 pokoleń, a także od Jechoniasza do Chrystusa, chciał pokazać pewne zaokrąglenie i prawidłowość w wyliczaniu pokoleń, dlatego przyjął liczbę 14 także dla środkowego (królewskiego) okresu swego rodowodu, wyłączając w tym celu niektóre pokolenia. Przy czym jest ten rodowód nieco sztuczny, ale w pełni zgodny z obyczajami i myśleniem Żydów. Coś podobnego jest w Rdz 5 i dalej; Rdz 11 i dalej, gdzie od Adama do Noego i od Noego do Abrahama wyliczone jest 10 pokoleń. Jako “pokolenia” rozumie się przejście od ojca do syna.
W ten sposób, rodowód Chrystusa według Mateusza można przedstawić w następujący sposób:
1. Abraham. Izaak. Jakub. Juda. Fares. Esrom. Aram. Aminadab. Naasson. Salmon. Booz. Obed. Jesse. Dawid.
2. Salomon. Roboam. Abdiasz. Asa. Jozafat. Joram. Ozjasz. Joatam. Achaz. Ezechiasz. Manasses. Amon (Amos). Jozjasz. Jojakim.
3. Jechoniasz. Salatiel. Zorobabel. Abiud. Eliakim. Azor. Sadok. Achim. Eliud. Eleazar. Mattan. Jakub. Józef. Jezus Chrystus.
na podstawie: Tołkowaja Biblia, prof. Aleksandr Pawłowicz Łopuchin, za: azbyka.ru
tekst z Ewangelii za: liturgia.cerkiew.pl
fotografia: jarek11 /orthphoto.net/
***
Mt 1, 11. Jozjasz zrodził Jechoniasza i jego braci w czasie przesiedlenia do Babilonu
Jozjasz wstąpił na tron mając 8 lat i panował 31 lat (641-610).
Po Jozjaszu panował tylko trzy miesiące jego syn Joachaz, król niegodny, którego wybrał “lud kraju” (2 Krl 23, 30). Ale zdetronizował go król egipski. Ponieważ Joachaz nie był w gronie przodków Zbawiciela, to ewangelista o nim nie wspomina. Zamiast Joachaza był wyniesiony na tron jego brat Eliakim, 25 lat, i 11 lat panował w Jerozolimie (610-599). Król babiloński, Nabuchodonozor, podporządkował sobie Eliakima i zmienił jego imię na Jojakim.
Po nim zapanował jego syn Jechoniasz (albo Jojakin), 18 lat, i panował tylko trzy miesiące (w 599 roku). Za jego panowania Nabuchodonozor, król babiloński, podszedł pod Jerozolimę, obległ miasto, a Jechoniasz wyszedł do króla babilońskiego ze swoją matką, sługami i książętami. Król babiloński pojmał go i przesiedlił do Babilonu, a na jego miejsce osadził Mattaniasza, stryja Jechoniasza, i zmienił imię Mattaniasza na Sedecjasz. Ponieważ dalszą linię ewangelista prowadzi od Jechoniasza i już po przesiedleniu do Babilonu, to wspominać o Sedecjaszu nie było potrzeby. Po przesiedleniu do Babilonu Jechoniasz był wtrącony do więzienia i przebywał tam 37 lat. Po tym czasie Ewil-Merodak, nowy król babiloński, w roku, w którym wstąpił na tron, wyprowadził Jechoniasza z więzienia, rozmawiał z nim przyjaźnie i postawił jego tron wyżej niż trony królów, którzy byli u niego w Babilonie. Na Jechoniaszu zakończył się okres królów judejskich, trwający ponad 450 lat.
Jakkolwiek werset 11. jest prosty, to jego objaśnienie zawiera trudności prawie nie do pokonania. W greckim tekście, a konkretnie w najlepszych rękopisach jest nie tak, jak w rosyjskim “Jozjasz zrodził Jechoniasza (a nie Jojakima)... w czasie przesiedlenia babilońskiego”, czyli do Babilonu. Dalej w wersecie 12. tak samo, jak w rosyjskim. Przypuszcza się, że słowa rosyjskiego przekładu “Jozjasz zrodził Jojakima, Jojakim zrodził Jechoniasza” (kursywą) - to wstawka w autentyczne słowa Mateusza, co prawda bardzo stara, znana już Ireneuszowi w II w po Chr., ale mimo wszystko wstawka, zapisana na marginesie w celu uzgodnienia rodowodu wg Mateusza z przekazem starotestamentowym, a później także w odpowiedzi do pogan, zarzucającym chrześcijanom, że w Ewangelii pominięto imię Jojakima. Jeśli wzmianka o Jojakimie jest autentyczna, to łatwo zauważyć (z rosyjskiego tłumaczenia), że od Salomona do Jechoniasza było nie 14 pokoleń, a 15, co przeczy wskazaniu ewangelisty w 17 wersecie. Dla wyjaśnienia tego pominięcia i przywrócenia prawidłowego czytania wersetu 11. należy zwrócić uwagę na następujące fakty. W 1 Krn 4, 15-17 synowie króla Jozjasza wyliczani są tak: “Synowie Jozjasza: pierworodny Joachaz, drugi Jojakim, trzeci Sedecjasz, czwarty Szallum”. Stąd widać, że Jojakim miał trzech braci. Dalej: “Synowie Jojakima: jego syn Jechoniasz, jego syn Sedecjasz”. Stąd widać, że Jechoniasz miał tylko jednego brata. W końcu: “synowie Jechoniasza: Aser, Szealtiel” i inni. Tutaj rodowód ewangeliczny prawie zgadza się z rodowodem 1 Krn. W 2 Krl 24 Mattaniasza albo Sedecjasza nazywa się stryjem Jechoniasza. Rozpatrzywszy uważnie te informcje, widzimy, że Jozjasz miał syna (drugiego) Jojakima, miał kilku braci, o których ewangelista nie mówi, ale mówi o braciach Jechoniasza, przy czym zgodnie z 1 Krn 3 Jechoniasz miał tylko jednego brata, Sedecjasza, co jest niezgodne z informacją ewangelisty Mateusza. Dlatego przypuszcza się, że było dwóch Jechoniaszów, Jechoniasz pierwszy, który nazywał się także Jojakim, i Jechoniasz drugi. Jechoniasz pierwszy początkowo nazywał się Eliakim, później król babiloński zmienił jego imię na Jojakim. Przyczynę zaś tego, dlaczego był też nazywany Jechoniaszem, wyjaśniano już w starożytności (Hieronim) tym, że kopista mógł łatwo pomylić Joachin z Jojakim, zamieniając “ch” na “k” i “n” na “m”. Imię zaś Joachin łatwo można przeczytać: Jechoniasz” po hebrajsku, na skutek pełnej zgodności wykorzystanych w obu imionach spółgłosek. Przyjmując takie wyjaśnienie, powinniśmy czytać 11. werset Ewangelii według Mateusza tak: “Jozjasz zrodził Jechoniasza (albo Eliakima, Jojakima) i braci jego” i dalej; werset 12.: “Jechoniasz drugi zrodził Szealtiela” i dalej. Przeciwko takiemu tłumaczeniu padają zarzuty, że podobne zaznaczanie pokoleń przeczy zwyczajom, zawartym w rodowodach. Gdyby podane wyżej tłumaczenie było prawidłowe, to ewangelista powinien był wyrazić się tak: “Jozjasz zrodził Jechoniasza pierwszego, Jechoniasz pierwszy zrodził Jechoniasza drugiego, Jechoniasz drugi zrodził Szealtiela” i tak dalej. Trudność ta, najwidoczniej, nie daje się rozwiązać także przypuszczeniem, że „imiona ojca i syna są tak podobne, że zostały zwyczajnie utożsamione albo pomylone, kiedy były wypowiedziane po grecku”. Z tego powodu inni komentatorzy dla rozwiązania tej trudności przypuszczają, że pierwotne czytanie 11. wersetu było takie: “Jozjasz zrodził Jojakima i braci jego; Jojakim zrodził Jechoniasza w czasie przesiedlenia babilońskiego”. To ostatnie tłumaczenie jest lepsze. Chociaż wskutek przestawienia słów “i braci jego” nie jest zgodne z istniejącym, potwierdzonym starożytnymi i ważnymi rękopisami, greckim tekstem Ewangelii według Mateusza, to można przypuścić, że przestawienie stało się na skutek pomyłki dawnych kopistów. Jako potwierdzenie ostatniego komentarza można wskazać i to, że istniejący grecki tekst, czyli tak jak powiedziano wyżej, “Jozjasz zrodził Jechoniasza i braci jego w czasie (w tekście rosyjskim “przed”) przesiedlenia babilońskiego”, nie może być przyjęty bez takich czy innych zmian i przestawień i jawnie jest błędny, ponieważ Jozjasz żył nie w czasie przesiedlenia do Babilonu, a 20 lat przed nim. Co się tyczy Jr 22, 30, gdzie mówi się o Jojakimie: “tak mówi Pan: zapiszcie tego człowieka jako pozbawionego dzieci, jako człowieka nieszczęsnego w dni swoje”, to słowa “pozbawionego dzieci” objaśniane są następującymi po nich słowami proroka, z których widać, że dzieci Jojakima nie będą “zasiadać na tronie Dawida i panować w Judei”. W tym właśnie sensie należy rozumieć wyrażenie “pozbawiony dzieci”.
Mt 1 12. A po przesiedleniu do Babilonu Jechoniasz zrodził Salatiela, Salatiel zrodził Zorobabela
W gronie synów Jechoniasza w 1 Krn 3 wspominany jest Salatiel. Ale zgodnie z 1 Krn 3, 18-19 Jechoniasz miał jeszcze syna Pedajasza, i właśnie jemu urodził się Zorobabel. W ten sposób w Ewangelii według Mateusza znowu jest, najwidoczniej, pominięcie - Pedajasza. Oprócz tego w wielu innych miejscach Pisma Świętego i u Józefa Flawiusza Zorobabel nazywa się synem Salatiela. Dla objaśnienia tej trudności przypuszcza się, że Pedajasz, na mocy prawa lewiratu, pojął żonę zmarłego Salatiela i w ten sposób dzieci Pedajasza stały się na mocy prawa dziećmi Salatiela, jego brata.
Mt 1, 13. Zorobabel zrodził Abiuda, Abiud zrodził Eliakima, Eliakim zrodził Azora
Mt 1, 14. Azor zrodził Sadoka, Sadok zrodził Achima, Achim zrodził Eliuda
Mt 1, 15. Eliud zrodził Eleazara, Eleazar zrodził Mattana, Mattan zrodził Jakuba
Zgodnie z 1 Krn 3 w gronie synów i wnuków Zorobabela nie ma Abiuda. Na podstawie podobieństwa hebrajskich i greckich imion przypuszcza się, że Abiud jest tożsamy z Hodawiaszem z 1 Krn 3 i Judą z Łk 3, 26. Jeśli tak, to w 13 wersecie Ewangelii według Mateusza znowu jest pominięcie. Rodowód we wskazanym miejscu Księgi Kronik przedstawia się tak: Zorobabel, Chanianiasz, Izajasz, Szekaniasz, Neariasz, Elioenaj, Hodawiasz. Chociaż popełnienie takiego ominięcia sześciu osób zbliżałoby rodowód Mateusza z rodowodem Łukasza w liczbie pokoleń, przy pełnej różnicy imion, jednak utożsamienie Abiuda z Hodawiaszem jest bardzo wątpliwe. Zresztą, niektórzy współcześni komentatorzy przyjmują takie wytłumaczenie. O osobach po Zorobabelu, i być może po Abiudzie, wspomnianych w wersetach 13-15 nie wiadomo nic ani ze Starego Testamentu, ani z dzieł Józefa Flawiusza, ani z pism talmudycznych albo innych. Można tylko zauważyć, że to zaprzecza twierdzeniu, według którego ewangelista stworzył rodowód Zbawiciela tylko na podstawie Biblii - albo przynajmniej nie potwierdza tego poglądu.
Mt 1, 16. Jakub zrodził Józefa, męża Marii, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem
Zgodnie z ewangelistami Mateuszem i Łukaszem rodowody wyraźnie odnoszą się do Józefa. Ale ojcem Józefa Mateusz nazywa Jakuba, a Łukasz - Helego (Łk 3, 23). A według tradycji, ojcem i matką Marii byli Joachim i Anna. Zbawiciel zaś, zgodnie z jasnymi wypowiedziami Mateusza i Łukasza (Łk 1, 26; 2, 5), nie był synem Józefa. Po co więc w takim razie ewangeliści potrzebowali układać i umieszczać w swoich Ewangeliach rodowód Jezusa, który w rzeczywistości nie odnosi się do Niego? Większość komentatorów objaśnia to tym, że Mateusz prowadzi rodowód według przodków Józefa, pragnąc pokazać, że Jezus był nie rodzonym, a przybranym synem Józefa, i w konsekwencji dziedzicem jego praw i przywilejów, jako potomka Dawida. Łukasz zaś, jeśli w swoim rodowodzie wspomina także o Józefie, to w rzeczywistości przedstawia rodowód Marii. Ten pogląd po raz pierwszy był wypowiedziany przez pisarza kościelnego Juliusza Afrykańskiego (III wiek), fragment z dzieła którego jest umieszczony w “Historii Kościoła” Euzebiusza, ze zmianami jest umieszczony w komentarzu do Ewangelii Łukasza Ambrożego Mediolańskego i był znany Ireneuszowi (Irenaeus Lugdunensis, Adversus haereses, liber 3:32).
Słowo “wszystkich” odnosi się najbliżej do pokoleń, wyliczonych przez Mateusza od Abrahama do Dawida. W następnych wyrażeniach wersetu, przy wyliczaniu dalszych pokoleń, ewangelista nie powtarza tego słowa. Dlatego najprostsze objaśnienie słowa “wszystkich” zawiera się, najwidoczniej, w następującym. Ewangelista mówi: “wszystkich, wymienionych przeze mnie w niniejszym rodowodzie pokoleń od Abrahama do Dawida” i dalej. Liczba 14 chyba nie była święta dla Żydów, chociaż jest złożona z powtórzonej świętej liczby 7. Można myśleć, że ewangelista, wyliczywszy od Abrahama do Dawida 14 pokoleń, a także od Jechoniasza do Chrystusa, chciał pokazać pewne zaokrąglenie i prawidłowość w wyliczaniu pokoleń, dlatego przyjął liczbę 14 także dla środkowego (królewskiego) okresu swego rodowodu, wyłączając w tym celu niektóre pokolenia. Przy czym jest ten rodowód nieco sztuczny, ale w pełni zgodny z obyczajami i myśleniem Żydów. Coś podobnego jest w Rdz 5 i dalej; Rdz 11 i dalej, gdzie od Adama do Noego i od Noego do Abrahama wyliczone jest 10 pokoleń. Jako “pokolenia” rozumie się przejście od ojca do syna.
W ten sposób, rodowód Chrystusa według Mateusza można przedstawić w następujący sposób:
1. Abraham. Izaak. Jakub. Juda. Fares. Esrom. Aram. Aminadab. Naasson. Salmon. Booz. Obed. Jesse. Dawid.
2. Salomon. Roboam. Abdiasz. Asa. Jozafat. Joram. Ozjasz. Joatam. Achaz. Ezechiasz. Manasses. Amon (Amos). Jozjasz. Jojakim.
3. Jechoniasz. Salatiel. Zorobabel. Abiud. Eliakim. Azor. Sadok. Achim. Eliud. Eleazar. Mattan. Jakub. Józef. Jezus Chrystus.
na podstawie: Tołkowaja Biblia, prof. Aleksandr Pawłowicz Łopuchin, za: azbyka.ru
tekst z Ewangelii za: liturgia.cerkiew.pl
fotografia: jarek11 /orthphoto.net/