Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Pytania na święta Pięćdziesiątnicy
tłum. Michał Diemianiuk, 30 maja 2018
Czy możecie objaśnić, co to jest Duch Święty?
Duch Święty – trzecia Osoba Trójcy Świętej. „Pan jest Duchem” (2 Kor 3, 17). O Jego Bóstwie jasno mówi się w Piśmie Świętym. Psalmopiewca Dawid świadczy: „Duch Pański mówi przez mnie, i Jego słowo jest na moim języku” (2 Sm 32, 2-3); „Ananiaszu – powiedział Piotr – dlaczego szatan zawładnął twym sercem, że skłamałeś Duchowi Świętemu (…) Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu” (Dz 5, 3-4). Święty apostoł Paweł mówi: „Czyż nie wiecie, że jesteście świątynią Bożą i Duch Boży mieszka w was?” (1 Kor 3, 16).
Duch Święty jest równy Ojcowi i Synowi. Zbawiciel, posyłając uczniów na głoszenie [Ewangelii], polecił im: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha, ucząc je zachowywać wszystko, co Ja wam powiedziałem, i oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni do skończenia wieków. Amen” (Mt 28, 19-20). Święty apostoł Paweł, kończąc list, przywołuje wszystkie trzy Osoby Boskiej Trójcy: „Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa, i miłość Boga Ojca, i wspólnota Ducha Świętego ze wszystkimi wami. Amen” (2 Kor 13, 13).
Świat został stworzony przy czynnym udziale wszystkich trzech Osób Trójcy świętej: „Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. A ziemia była bezładna i próżna, i ciemność była nad otchłanią, i Duch Boży unosił się nad wodami” (Rdz 1, 1-2); „Duch Boży uczynił mnie, i tchnienie Wszechwładcy dało mi życie” (Hi 33, 4).
Duch Święty wszystko ożywia i uświęca: „Wreszcie zostanie wylany na nas Duch z wysokości. Wtedy pustynia stanie się sadem, a sad za las uważany będzie” (Iz 32 15). „Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, abym obwoływał rok łaski od Pana” (Łk 4, 18-19); „Jeśli ktoś nie zrodzi się z wody i Ducha, nie może wejść do Królestwa Bożego. To, co zrodziło się z ciała jest ciałem, a zrodzone z Ducha jest duchem” (J 3, 5-6).
Św. prorok Izajasz nazywa siedem darów Ducha Świętego: „I spocznie na nim Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i siły, duch wiedzy i pobożności, i napełni się bojaźnią Pańską” (Iz 11, 2-3).
Przez Ducha świętego wypełniały się wszystkie proroctwa: „I zstąpi na ciebie Duch Pański, i będziesz prorokować z nimi i staniesz się innym człowiekiem” (1 Sm 10, 6); „I stanie się po tym, że wyleję Ducha Mego na wszelkie stworzenie, i będą prorokować synowie wasi i córki wasze; starcy wasi będą mieć sny a młodzieńcy wasi będą mieć widzenia” (Jl 2, 28).
Przed Swoimi mękami na krzyżu Jezus Chrystus obiecał uczniom posłać im Świętego Ducha, Którego nazywa Pocieszycielem: „Pocieszyciel zaś, Duch Święty, Którego pośle Ojciec w Moje imię, nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co Ja wam mówiłem” (J 14, 26). To miejsce w Ewangelii jest bardzo ważne w teologii, ponieważ wskazuje, że święci apostołowie, jak i prorocy, pisali pod natchnieniem Świętego Ducha.
Zesłanie Świętego Ducha na apostołów w dzień starotestamentowej Pięćdziesiątnicy doprowadziło do zrodzenia nowotestamentowej Cerkwi (Dz 2, 1-21). Przez łaskę Świętego Ducha dokonują się wszystkie siedem cerkiewnych sakramentów.
Czym są Duch Święty i łaska Boża? Czym się różnią, albo czy to jedno i to samo?
Duch Święty jest trzecią Osobą Trójcy Świętej. Łaska – to pochodząca od Boga duchowa siła oczyszczająca, uświęcająca i ożywiająca duszę każdego człowieka, podążającego drogą zbawienia. „Bóg zaś jest w sile, aby ubogacić was wszelką łaską, żebyście wy, zawsze i we wszystkim mieli wszelki dostatek, byli bogaci we wszelkie dobre dzieła” (2 Kor 9, 8). Święci ojcowie wiele pisali o wielkim i tajemniczym darze łaski. I tak święty mnich Makary Wielki mówi: „Duchowe działanie Bożej łaski w duszy dokonuje się przez wielką cierpliwość, mądrość, i tajemnicze doglądanie umysłu, kiedy człowiek z wielką cierpliwością trudzi się duchowo w przeciągu czasu i całych lat. I dzieło łaski wtedy już okazuje się w nim zupełnym, kiedy swobodna wola jego, po wielokrotnych próbach, okazuje się jako podobająca się Duchowi, i z biegiem czasu pokazuje doświadczenie i cierpliwość” (Duchowe rozmowy, rozmowa 9.1). Udzielana jest ona według miary wiary i postanowienia życia według przykazań Bożych. „Bóg pysznym sprzeciwia się, a pokornym daje łaskę” (Jk 4, 6).
Powiedzcie, proszę, o historii święta Świętej Trójcy. Dlaczego od razu po Liturgii sprawowana jest wieczernia?
Początek cerkiewnego roku jeszcze w czasach apostolskich był wyznaczony przez świętowanie Zmartwychwstania Zbawiciela. Drugim najstarszym chrześcijańskim świętem był dzień Pięćdziesiątnicy, podczas którego zstąpił na apostołów Święty Duch. Według tradycji na miejscu sali na górze, w której przebywali apostołowie w dzień Pięćdziesiątnicy, była zbudowana pierwsza świątynia chrześcijańska, która przetrwała nawet podczas zniszczenia Jerozolimy w 70 roku przez rzymskich legionistów. W pewnym fragmencie z dzieł świętego biskupa męczennika Ireneusza z Lyonu zawiera się wzmianka o świętowaniu nowotestamentowej Pięćdziesiątnicy (koniec II wieku). W starożytności nazywali ją także świętem zstąpienia Świętego Ducha. W tym dniu zrodziła się Cerkiew. Od tej pory Święty Duch łaskawie jest obecny w życiu Cerkwi i sprawuje wszystkie jej sakramenty.
Nabożeństwo święta formowało się i ubogacało stopniowo dzięki trudom świętego biskupa Grzegorza Teologa (IV w.), świętego mnicha Romana Melodosa (V-VI w.), świętych Kosmy Majumskiego i Jana Damasceńskiego (VIII w.), Teofana, metropolity Nicejskiego (IX w.) i imperatora Lwa (Leona) (866 – 912). Stichera imperatora Lwa „Przyjdźcie pokłońmy się Trójhipostatycznemu Bóstwu” znaczy początek świętowania Pięćdziesiątnicy jako święta ku czci Trójhipostatycznego Boga – Świętej Trójcy. Na szczególny teologiczny sens tego wielkiego nowotestamentowego wydarzenia wskazał Swoim uczniom Sam Pan: „Kiedy zaś przyjdzie pocieszyciel, Którego Ja poślę wam od Ojca, Duch prawdy, Który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie” (J 15, 26).
W ciągu siedmiu tygodni [od Paschy do] Pięćdziesiątnicy według reguł cerkiewnych nie ma ziemnych pokłonów. Po zakończeniu tego okresu czytane są trzy modlitwy na stanie na kolanach, ułożone przez świętego biskupa Bazylego Wielkiego. Ale ponieważ czynienie ziemnych pokłonów w niedziele jest zabronione w ciągu całego roku, a święto Świętej Trójcy zawsze wypada w niedzielę, to od razu po Boskiej Liturgii sprawowana jest wieczernia poniedziałku, podczas którego oddaje się cześć Świętemu Duchowi. Podczas tej wieczerni po raz pierwszy (od wyniesienia płaszczanicy) stajemy na kolanach.
Zwyczaj ozdabiania cerkwi gałązkami, kwiatami i trawą pochodzi z najdawniejszych czasów. Starotestamentowa Pięćdziesiątnica była świętem zbiorów pierwszych plonów (Wyj 23, 16). Na dziedziniec świątyni ludzie przynosili pierwociny zbiorów i kwiaty. W nowotestamentowych czasach drzewka i rośliny w świątyni symbolizują odnowienie ludzi przez siłę Świętego Ducha, który zstąpił.
Co oznaczają słowa: bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu?
„Dlatego mówię wam: wszelki grzech i bluźnierstwo będą wybaczone ludziom, a bluźnierstwo przeciwko Duchowi nie będzie wybaczone ludziom; jeśli ktoś powie słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie mu wybaczone; jeśli zaś ktoś powie słowo przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie mu wybaczone ani w tym wieku, ani w przyszłym” (Mt 12, 31-32).
Pan nasz Jezus Chrystus mówi tu o świadomym i upartym odrzucaniu zbawczej łaski Bożej, która jest dawana przez Ducha Świętego. Słowo przeciwko Synowi Człowieczemu jest grzechem z niewiedzy, a bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu jawi się jako okrutne przeciwstawianie się Prawdzie Bożej. Święty biskup Ignacy Brianczaninow w „Słowie na niedzielę Triumfu Prawosławia” pisze:
„Słowo anatema oznacza odłączenie, odrzucenie. Kiedy Cerkiew poddaje anatemie jakąś naukę – to znaczy, że ta nauka zawiera w sobie bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu i dla zbawienia powinna być odrzucona i oddalona, jak usuwa się jak z pokarmu. Kiedy poddaje się anatemie człowieka – to znaczy, że ten człowiek przyswoił sobie bluźnierczą naukę bez powrotu, pozbawia nią zbawienia siebie i tych bliźnich, którym przekazuje swój sposób myslenia.
…Ośmielającym się przekonywać, że Syn Boży nie jest współistotny i nie mający równej czci z Ojcem, także i Duch Święty; nie wyznającym, że Ojciec, Syn i Duch Święty – jeden Bóg: anatema.
Pozwalającym sobie mówić, że dla naszego zbawienia i oczyszczenia z grzechów nie potrzebne było przyjście na świat Syna Bożego w ciele, Jego dobrowolne cierpienia, śmierć i zmartwychwstanie: anatema”.
Niedawno spotkałem się z takim poglądem, że w Ewangelii od Mateusza słowa „chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha…” pojawiły się w V-VII wiekach, w związku z ustanowieniem kanonów; początkowo zaś ich nie było. Odpowiedzcie, proszę, na to pytanie.
„Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha” (Mt 28, 19). Ten wers jest obecny we wszystkich najstarszych greckich kodeksach: Synajskim (Codex Sinaiticus, IV w.), Watykańskim (Codex Vaticanus, IV w.) i innych.
Z mów świętego biskupa Jana Złotoustego wynika, że on w IV wieku korzystał z tekstu Ewangelii, w którym zawierał się dany werset: „Co zaś On powiedział, zjawiwszy się im? „Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi” (werset 18). Znowu mówi z nimi po ludzku, ponieważ oni nie przyjęli jeszcze Ducha Świętego, Który by ich uwznioślił. „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha, ucząc je zachowywać wszystko, co wam przykazałem” (wersety 19-20). Tutaj On mówi o nauce i przykazaniach. On niczego nie wspomina o Żydach, milczy o poprzednich wydarzeniach, nie karci też Piotra za jego wyparcie się, ani nikogo innego za ucieczkę. On tylko nakazuje obwieścić na całym świecie Jego naukę, którą skrótowo ogłosił im razem z przykazaniem o chrzcie. Ale ponieważ On przykazał im wielkie dzieło, to, ośmielając ich serca, powiedział: „oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni do skończenia wieków” (Komentarz do Ewangelii Mateusza. Mowa XC).
Odpowiadał hieromnich Hiob (Gumierow)
za: pravoslavie.ru
fot. za: pravoslavie.ru
Duch Święty – trzecia Osoba Trójcy Świętej. „Pan jest Duchem” (2 Kor 3, 17). O Jego Bóstwie jasno mówi się w Piśmie Świętym. Psalmopiewca Dawid świadczy: „Duch Pański mówi przez mnie, i Jego słowo jest na moim języku” (2 Sm 32, 2-3); „Ananiaszu – powiedział Piotr – dlaczego szatan zawładnął twym sercem, że skłamałeś Duchowi Świętemu (…) Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu” (Dz 5, 3-4). Święty apostoł Paweł mówi: „Czyż nie wiecie, że jesteście świątynią Bożą i Duch Boży mieszka w was?” (1 Kor 3, 16).
Duch Święty jest równy Ojcowi i Synowi. Zbawiciel, posyłając uczniów na głoszenie [Ewangelii], polecił im: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha, ucząc je zachowywać wszystko, co Ja wam powiedziałem, i oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni do skończenia wieków. Amen” (Mt 28, 19-20). Święty apostoł Paweł, kończąc list, przywołuje wszystkie trzy Osoby Boskiej Trójcy: „Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa, i miłość Boga Ojca, i wspólnota Ducha Świętego ze wszystkimi wami. Amen” (2 Kor 13, 13).
Świat został stworzony przy czynnym udziale wszystkich trzech Osób Trójcy świętej: „Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. A ziemia była bezładna i próżna, i ciemność była nad otchłanią, i Duch Boży unosił się nad wodami” (Rdz 1, 1-2); „Duch Boży uczynił mnie, i tchnienie Wszechwładcy dało mi życie” (Hi 33, 4).
Duch Święty wszystko ożywia i uświęca: „Wreszcie zostanie wylany na nas Duch z wysokości. Wtedy pustynia stanie się sadem, a sad za las uważany będzie” (Iz 32 15). „Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, abym obwoływał rok łaski od Pana” (Łk 4, 18-19); „Jeśli ktoś nie zrodzi się z wody i Ducha, nie może wejść do Królestwa Bożego. To, co zrodziło się z ciała jest ciałem, a zrodzone z Ducha jest duchem” (J 3, 5-6).
Św. prorok Izajasz nazywa siedem darów Ducha Świętego: „I spocznie na nim Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i siły, duch wiedzy i pobożności, i napełni się bojaźnią Pańską” (Iz 11, 2-3).
Przez Ducha świętego wypełniały się wszystkie proroctwa: „I zstąpi na ciebie Duch Pański, i będziesz prorokować z nimi i staniesz się innym człowiekiem” (1 Sm 10, 6); „I stanie się po tym, że wyleję Ducha Mego na wszelkie stworzenie, i będą prorokować synowie wasi i córki wasze; starcy wasi będą mieć sny a młodzieńcy wasi będą mieć widzenia” (Jl 2, 28).
Przed Swoimi mękami na krzyżu Jezus Chrystus obiecał uczniom posłać im Świętego Ducha, Którego nazywa Pocieszycielem: „Pocieszyciel zaś, Duch Święty, Którego pośle Ojciec w Moje imię, nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co Ja wam mówiłem” (J 14, 26). To miejsce w Ewangelii jest bardzo ważne w teologii, ponieważ wskazuje, że święci apostołowie, jak i prorocy, pisali pod natchnieniem Świętego Ducha.
Zesłanie Świętego Ducha na apostołów w dzień starotestamentowej Pięćdziesiątnicy doprowadziło do zrodzenia nowotestamentowej Cerkwi (Dz 2, 1-21). Przez łaskę Świętego Ducha dokonują się wszystkie siedem cerkiewnych sakramentów.
Czym są Duch Święty i łaska Boża? Czym się różnią, albo czy to jedno i to samo?
Duch Święty jest trzecią Osobą Trójcy Świętej. Łaska – to pochodząca od Boga duchowa siła oczyszczająca, uświęcająca i ożywiająca duszę każdego człowieka, podążającego drogą zbawienia. „Bóg zaś jest w sile, aby ubogacić was wszelką łaską, żebyście wy, zawsze i we wszystkim mieli wszelki dostatek, byli bogaci we wszelkie dobre dzieła” (2 Kor 9, 8). Święci ojcowie wiele pisali o wielkim i tajemniczym darze łaski. I tak święty mnich Makary Wielki mówi: „Duchowe działanie Bożej łaski w duszy dokonuje się przez wielką cierpliwość, mądrość, i tajemnicze doglądanie umysłu, kiedy człowiek z wielką cierpliwością trudzi się duchowo w przeciągu czasu i całych lat. I dzieło łaski wtedy już okazuje się w nim zupełnym, kiedy swobodna wola jego, po wielokrotnych próbach, okazuje się jako podobająca się Duchowi, i z biegiem czasu pokazuje doświadczenie i cierpliwość” (Duchowe rozmowy, rozmowa 9.1). Udzielana jest ona według miary wiary i postanowienia życia według przykazań Bożych. „Bóg pysznym sprzeciwia się, a pokornym daje łaskę” (Jk 4, 6).
Powiedzcie, proszę, o historii święta Świętej Trójcy. Dlaczego od razu po Liturgii sprawowana jest wieczernia?
Początek cerkiewnego roku jeszcze w czasach apostolskich był wyznaczony przez świętowanie Zmartwychwstania Zbawiciela. Drugim najstarszym chrześcijańskim świętem był dzień Pięćdziesiątnicy, podczas którego zstąpił na apostołów Święty Duch. Według tradycji na miejscu sali na górze, w której przebywali apostołowie w dzień Pięćdziesiątnicy, była zbudowana pierwsza świątynia chrześcijańska, która przetrwała nawet podczas zniszczenia Jerozolimy w 70 roku przez rzymskich legionistów. W pewnym fragmencie z dzieł świętego biskupa męczennika Ireneusza z Lyonu zawiera się wzmianka o świętowaniu nowotestamentowej Pięćdziesiątnicy (koniec II wieku). W starożytności nazywali ją także świętem zstąpienia Świętego Ducha. W tym dniu zrodziła się Cerkiew. Od tej pory Święty Duch łaskawie jest obecny w życiu Cerkwi i sprawuje wszystkie jej sakramenty.
Nabożeństwo święta formowało się i ubogacało stopniowo dzięki trudom świętego biskupa Grzegorza Teologa (IV w.), świętego mnicha Romana Melodosa (V-VI w.), świętych Kosmy Majumskiego i Jana Damasceńskiego (VIII w.), Teofana, metropolity Nicejskiego (IX w.) i imperatora Lwa (Leona) (866 – 912). Stichera imperatora Lwa „Przyjdźcie pokłońmy się Trójhipostatycznemu Bóstwu” znaczy początek świętowania Pięćdziesiątnicy jako święta ku czci Trójhipostatycznego Boga – Świętej Trójcy. Na szczególny teologiczny sens tego wielkiego nowotestamentowego wydarzenia wskazał Swoim uczniom Sam Pan: „Kiedy zaś przyjdzie pocieszyciel, Którego Ja poślę wam od Ojca, Duch prawdy, Który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie” (J 15, 26).
W ciągu siedmiu tygodni [od Paschy do] Pięćdziesiątnicy według reguł cerkiewnych nie ma ziemnych pokłonów. Po zakończeniu tego okresu czytane są trzy modlitwy na stanie na kolanach, ułożone przez świętego biskupa Bazylego Wielkiego. Ale ponieważ czynienie ziemnych pokłonów w niedziele jest zabronione w ciągu całego roku, a święto Świętej Trójcy zawsze wypada w niedzielę, to od razu po Boskiej Liturgii sprawowana jest wieczernia poniedziałku, podczas którego oddaje się cześć Świętemu Duchowi. Podczas tej wieczerni po raz pierwszy (od wyniesienia płaszczanicy) stajemy na kolanach.
Zwyczaj ozdabiania cerkwi gałązkami, kwiatami i trawą pochodzi z najdawniejszych czasów. Starotestamentowa Pięćdziesiątnica była świętem zbiorów pierwszych plonów (Wyj 23, 16). Na dziedziniec świątyni ludzie przynosili pierwociny zbiorów i kwiaty. W nowotestamentowych czasach drzewka i rośliny w świątyni symbolizują odnowienie ludzi przez siłę Świętego Ducha, który zstąpił.
Co oznaczają słowa: bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu?
„Dlatego mówię wam: wszelki grzech i bluźnierstwo będą wybaczone ludziom, a bluźnierstwo przeciwko Duchowi nie będzie wybaczone ludziom; jeśli ktoś powie słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie mu wybaczone; jeśli zaś ktoś powie słowo przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie mu wybaczone ani w tym wieku, ani w przyszłym” (Mt 12, 31-32).
Pan nasz Jezus Chrystus mówi tu o świadomym i upartym odrzucaniu zbawczej łaski Bożej, która jest dawana przez Ducha Świętego. Słowo przeciwko Synowi Człowieczemu jest grzechem z niewiedzy, a bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu jawi się jako okrutne przeciwstawianie się Prawdzie Bożej. Święty biskup Ignacy Brianczaninow w „Słowie na niedzielę Triumfu Prawosławia” pisze:
„Słowo anatema oznacza odłączenie, odrzucenie. Kiedy Cerkiew poddaje anatemie jakąś naukę – to znaczy, że ta nauka zawiera w sobie bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu i dla zbawienia powinna być odrzucona i oddalona, jak usuwa się jak z pokarmu. Kiedy poddaje się anatemie człowieka – to znaczy, że ten człowiek przyswoił sobie bluźnierczą naukę bez powrotu, pozbawia nią zbawienia siebie i tych bliźnich, którym przekazuje swój sposób myslenia.
…Ośmielającym się przekonywać, że Syn Boży nie jest współistotny i nie mający równej czci z Ojcem, także i Duch Święty; nie wyznającym, że Ojciec, Syn i Duch Święty – jeden Bóg: anatema.
Pozwalającym sobie mówić, że dla naszego zbawienia i oczyszczenia z grzechów nie potrzebne było przyjście na świat Syna Bożego w ciele, Jego dobrowolne cierpienia, śmierć i zmartwychwstanie: anatema”.
Niedawno spotkałem się z takim poglądem, że w Ewangelii od Mateusza słowa „chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha…” pojawiły się w V-VII wiekach, w związku z ustanowieniem kanonów; początkowo zaś ich nie było. Odpowiedzcie, proszę, na to pytanie.
„Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha” (Mt 28, 19). Ten wers jest obecny we wszystkich najstarszych greckich kodeksach: Synajskim (Codex Sinaiticus, IV w.), Watykańskim (Codex Vaticanus, IV w.) i innych.
Z mów świętego biskupa Jana Złotoustego wynika, że on w IV wieku korzystał z tekstu Ewangelii, w którym zawierał się dany werset: „Co zaś On powiedział, zjawiwszy się im? „Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi” (werset 18). Znowu mówi z nimi po ludzku, ponieważ oni nie przyjęli jeszcze Ducha Świętego, Który by ich uwznioślił. „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Świętego Ducha, ucząc je zachowywać wszystko, co wam przykazałem” (wersety 19-20). Tutaj On mówi o nauce i przykazaniach. On niczego nie wspomina o Żydach, milczy o poprzednich wydarzeniach, nie karci też Piotra za jego wyparcie się, ani nikogo innego za ucieczkę. On tylko nakazuje obwieścić na całym świecie Jego naukę, którą skrótowo ogłosił im razem z przykazaniem o chrzcie. Ale ponieważ On przykazał im wielkie dzieło, to, ośmielając ich serca, powiedział: „oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni do skończenia wieków” (Komentarz do Ewangelii Mateusza. Mowa XC).
Odpowiadał hieromnich Hiob (Gumierow)
za: pravoslavie.ru
fot. za: pravoslavie.ru