Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Artos
oprac. Elżbieta Dulko , 11 kwietnia 2018
„Apostołowie, przyzwyczajeni do spożywania posiłków razem ze Zmartwychwstałym Chrystusem, po Jego Wniebowstąpieniu, pamiętając Jego słowa: „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni”, odczuwali żywą wiarą niewidzialną obecność Pana na swoich zebraniach. Przystępując do posiłku, pozostawiali puste to miejsce, na którym spoczywał z nimi Jezus Chrystus, a na stole przed tym miejscem kładli, jakby dla Niego, kawałek chleba, i za każdym razem po zakończeniu posiłku, dzięki składając Bogowi, podnosili ten kawałek chleba, mówiąc: „Chrystus Zmartwychwstał”. Kiedy później uczniowie Jezusa Chrystusa rozeszli się w różne strony dla głoszenia Ewangelii, starali się w miarę możliwości zachowywać ten zwyczaj: każdy ze świętych apostołów, gdzie by się nie znajdowali, w nowej wspólnocie uczniów Chrystusa, przystępując do posiłku, zostawiali miejsce i kawałek chleba ku czci Zbawiciela, a po zakończeniu posiłku razem z nimi wychwalali Zmartwychwstałego Pana, wznosząc kawałek chleba, położonego na Jego pamiątkę. Tak zachował się w Cerkwi ten obyczaj i przez wiele wieków doszedł do naszych czasów.” [1]
W paschalną noc, przed rozpoczęciem połunoszcznicy, Artos jest umieszany na stole ustawionym na solei przed Ikoną Chrystusa. Po rozesłaniu św. Liturgii, które rozpoczyna się słowami „Chrystus, prawdziwy Bóg nasz, który powstał z martwych...” kapłan kropi Artos święconą wodą oraz wygłasza następującą modlitwę:
„Boże wszechmocny i Panie wszechmogący, który nakazałeś słudze Twemu Mojżeszowi podczas wyjścia Izraela z Egiptu, na znak wyzwolenia ludu Twego z ciężkiej niewoli faraona, zabić baranka, przedstawiając tym na krzyżu dobrowolnie zabitego za nas Baranka, który wziął grzechy całego świata, umiłowanego Syna Twego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, Ty i teraz, pokornie prosimy Ciebie, wejrzyj na ten chleb, pobłogosław i uświęć go. Bowiem i my, słudzy Twoi, ku czci i chwale i na pamiątkę chwalebnego zmartwychwstania tegoż Syna Twego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego otrzymaliśmy uwolnienie z wiecznej niewoli wroga i z więzów nienaruszalnych otchłani wyprowadzenie i wolność, przed Twoim Majestatem teraz w ten pełen światłości sławny i zbawczy dzień Paschy składamy ten chleb. Nas zaś, którzy go przynosimy i całujemy oraz spożywamy, uczyń godnymi uczestniczenia w Twoim niebieskim błogosławieństwie oraz odpędź od nas Twoją mocą wszelką chorobę i słabość, dając wszystkim zdrowie. Ty bowiem jesteś źródłem błogosławieństwa i dawcą uleczenia, i Tobie chwałę oddajemy, Przedwiecznemu Ojcu z Jednorodzonym Twoim Synem i z Najświętszym, i Dobrym i Życiodajnym Twoim Duchem, teraz i zawsze, i na wieki wieków.” [2]
Artos przypominana nam o niewidzialnej obecności wśród nas Zmartwychwstałego Chrystusa, dlatego w czasie Paschalnego Tygodnia znajduje się on przed carskimi wrotami, a w czasie uroczystych procesji (ros. kрестный ход), jest noszony wokół cerkwi. W sobotę Paschalnego Tygodnia (w niektórych parafiach w Niedzielę Antypaschy), Artos jest rozdawany wiernym, którzy spożywają go dla pokrzepienia sił duchowych i cielesnych, mając na uwadze słowa: „Nas zaś, którzy go przynosimy i całujemy oraz spożywamy, uczyń godnymi uczestniczenia w Twoim niebieskim błogosławieństwie oraz odpędź od nas Twoją mocą wszelką chorobę i słabość, dając wszystkim zdrowie.”.
Jak podkreśla ks. Andrej Cziżenko, nie można mylić Artosa z Ciałem i Krwią Chrystusa.
„Święte Dary to największa cerkiewna świętość. Artos zaś jest jednocześnie i duchowym i cielesnym środkiem, podobnie jak antidor [3], woda święcona i prosfora, które służą dla podtrzymania duchowych sił człowieka w niełatwej naszej ziemskiej walce-wędrówce.” [4]
Zapraszamy do obejrzenia filmu, w którym s. Irena z Monasteru Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Zwierkach opowiada o procesie przygotowywania Artosa.
Przypisy:
[1] „Zakon Bożyj”, wydawnictwo „Nowaja kniga”, tłumaczenie Michał Demianiuk
[2] "Pascha: nabożeństwa paschalne" - liturgia.cerkiew.pl
[3] Antidor - gr. „zamiast Daru” – cząstki prosfory, pozostałe po wyjęciu z niej – Baranka (Agnca), które po św. Liturgii rozdaje się wiernym, którzy nie przystąpili do Eucharystii
[4] "Czto takoje Artos?" - prawoslavie.ru, tłumaczenie Michał Demianiuk
W paschalną noc, przed rozpoczęciem połunoszcznicy, Artos jest umieszany na stole ustawionym na solei przed Ikoną Chrystusa. Po rozesłaniu św. Liturgii, które rozpoczyna się słowami „Chrystus, prawdziwy Bóg nasz, który powstał z martwych...” kapłan kropi Artos święconą wodą oraz wygłasza następującą modlitwę:
„Boże wszechmocny i Panie wszechmogący, który nakazałeś słudze Twemu Mojżeszowi podczas wyjścia Izraela z Egiptu, na znak wyzwolenia ludu Twego z ciężkiej niewoli faraona, zabić baranka, przedstawiając tym na krzyżu dobrowolnie zabitego za nas Baranka, który wziął grzechy całego świata, umiłowanego Syna Twego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, Ty i teraz, pokornie prosimy Ciebie, wejrzyj na ten chleb, pobłogosław i uświęć go. Bowiem i my, słudzy Twoi, ku czci i chwale i na pamiątkę chwalebnego zmartwychwstania tegoż Syna Twego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego otrzymaliśmy uwolnienie z wiecznej niewoli wroga i z więzów nienaruszalnych otchłani wyprowadzenie i wolność, przed Twoim Majestatem teraz w ten pełen światłości sławny i zbawczy dzień Paschy składamy ten chleb. Nas zaś, którzy go przynosimy i całujemy oraz spożywamy, uczyń godnymi uczestniczenia w Twoim niebieskim błogosławieństwie oraz odpędź od nas Twoją mocą wszelką chorobę i słabość, dając wszystkim zdrowie. Ty bowiem jesteś źródłem błogosławieństwa i dawcą uleczenia, i Tobie chwałę oddajemy, Przedwiecznemu Ojcu z Jednorodzonym Twoim Synem i z Najświętszym, i Dobrym i Życiodajnym Twoim Duchem, teraz i zawsze, i na wieki wieków.” [2]
Artos przypominana nam o niewidzialnej obecności wśród nas Zmartwychwstałego Chrystusa, dlatego w czasie Paschalnego Tygodnia znajduje się on przed carskimi wrotami, a w czasie uroczystych procesji (ros. kрестный ход), jest noszony wokół cerkwi. W sobotę Paschalnego Tygodnia (w niektórych parafiach w Niedzielę Antypaschy), Artos jest rozdawany wiernym, którzy spożywają go dla pokrzepienia sił duchowych i cielesnych, mając na uwadze słowa: „Nas zaś, którzy go przynosimy i całujemy oraz spożywamy, uczyń godnymi uczestniczenia w Twoim niebieskim błogosławieństwie oraz odpędź od nas Twoją mocą wszelką chorobę i słabość, dając wszystkim zdrowie.”.
Jak podkreśla ks. Andrej Cziżenko, nie można mylić Artosa z Ciałem i Krwią Chrystusa.
„Święte Dary to największa cerkiewna świętość. Artos zaś jest jednocześnie i duchowym i cielesnym środkiem, podobnie jak antidor [3], woda święcona i prosfora, które służą dla podtrzymania duchowych sił człowieka w niełatwej naszej ziemskiej walce-wędrówce.” [4]
Zapraszamy do obejrzenia filmu, w którym s. Irena z Monasteru Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Zwierkach opowiada o procesie przygotowywania Artosa.
Przypisy:
[1] „Zakon Bożyj”, wydawnictwo „Nowaja kniga”, tłumaczenie Michał Demianiuk
[2] "Pascha: nabożeństwa paschalne" - liturgia.cerkiew.pl
[3] Antidor - gr. „zamiast Daru” – cząstki prosfory, pozostałe po wyjęciu z niej – Baranka (Agnca), które po św. Liturgii rozdaje się wiernym, którzy nie przystąpili do Eucharystii
[4] "Czto takoje Artos?" - prawoslavie.ru, tłumaczenie Michał Demianiuk
