publicystyka: Bożonarodzeniowa biblioteczka

Bożonarodzeniowa biblioteczka

opr. Michał Diemianiuk, 06 grudnia 2022

Przedstawiamy zestawienie artykułów dotyczących postu bożonarodzeniowego oraz zbliżających się świąt Narodzenia Chrystusa i Chrztu Pańskiego, które były publikowane na łamach naszego serwisu na przestrzeni ostatnich kilku lat.

Zachęcamy do lektury.

Post bożonarodzeniowy:

Słowo na początek postu przed Narodzeniem Chrystusa
“Przygotuj się spotkać Boga twego, duchowy Izraelu!” Upiększaj się, umysłowy Betlejemie! Otwórz się, sercowy Edenie! “Pan jest blisko” (Flp 4, 5), gwiazda nad głową, Dziewica i mędrcy w drodze! Nie ociągaj się i ty, duszo wierząca!

Przygotowując się do Bożego Narodzenia – „Cóż przyniesiemy Tobie, Chryste?”
Przedstawiamy Państwu tekst autorstwa matuszki Stefanie Yazge – ważnej działaczki Cerkwi antiocheńskiej w USA, autorki szeregu prawosławnych publikacji. To osoba wysoko wykształcona pod względem teologicznym i sztuki, przez lata była również wykładowcą akademickim. Artykuł mówi o tym, jaka jest istota przygotowań do świąt Bożego Narodzenia.

Duchowy wysiłek postu. Znaczenie i ważność postu bożonarodzeniowego

Czas samoograniczenia i czas modlitwy, czas pokusy i czas radości. O znaczeniu rozpoczętego postu bożonarodzeniowego opowiada ihumen Nektariusz (Morozow), proboszcz soboru ku czci ikony Matki Bożej „Ukój moje smutki”.

Oczekiwanie na Narodziny Pana – odnówmy naszą gorliwość do życia w Bogu

"Zbudź się, o śpiący, i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus" - każdy dzień czasu oczekiwania jest darem dla nas, co więc robić, aby go dobrze wykorzystać?

Post Bożonarodzeniowy w pytaniach i odpowiedziach

Poprzez Post Bożonarodzeniowy staramy się godnie przygotować do święta Narodzenia Chrystusa.

Prawosławne pojmowanie postu

Rozważania abp. Jakuba o prawosławnym pojmowaniu postu i jego znaczeniu w przygotowaniu się do radosnego przeżywania świąt.

Post okiem lekarza - cz. 1
Post okiem lekarza - cz. 2
Natalia Tarasowa o tym, jak prawidłowo pościć z medycznego punktu widzenia.

Czas porządkowania duchowego domu
Adwent - lub 40-dniowy post bożonarodzeniowy - jest jednym z corocznych darów Bożych: darem cierpliwości, oczekiwania i tęsknoty, prowadzącym do nieopisanej radości i zachwytu podczas celebracji narodzin naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa.

Tłumaczenie wybranej hymnografii Niedzieli Praojców
"Przyjdźcie, miłośnicy świąt, w psalmach wysławmy zgromadzenie praojców".

Wybrana hymnografia niedzieli przed Bożym Narodzeniem, Świętych Ojców
"Wesel się, Betlejem, i ty, Eufrato, przygotuj się, bowiem Bogurodzica przychodzi do groty, aby niewypowiedzianie urodzić Boga i złożyć Go w żłobie".

Rodowód bez retuszu
Wśród ziemskich przodków Zbawiciela byli różni ludzie, bohaterowie pozytywni i negatywni. Jednak Chrystus nikogo się nie wstydzi i nikogo nie wykreśla ze Swej biografii (Homilia na niedzielę przed Bożym Narodzeniem, 6 stycznia).

Komentarz do rodowodu Jezusa Chrystusa. Część I
Komentarz do rodowodu Jezusa Chrystusa. Część II
W niedzielę Świętych Ojców w lekcji ewangelicznej poznajemy rodowód Zbawiciela.

Wiara, dziewictwo, prezent – metropolita Góry Liban Jerzy (Khodr) na Niedzielę Ojców
Przedstawiamy Państwu kazanie znanego arabskiego teologa prawosławnego na ostatnią niedzielę przed Bożym Narodzeniem, zwaną Niedzielą Ojców.


Święto Narodzenia Chrystusa:

Boskie światło rozbłysło w ciemności
Boskie Światło stało się istotą ludzką, a dla tych, którzy zdecydują się przyjąć to Światło i podążać za Nim, życie już nigdy nie będzie takie samo. Boskie Światło weszło do świata ciemności i zmieniło naszą perspektywę i nadzieję na przyszłość.

Uczyńcie swoje serce Egiptem
Ziemia egipska, którą prorocy Boga często przeklinali i karcili za bałwochwalstwo i złe traktowanie Jego ludu, stała się bezpieczną przystanią i schronieniem dla największego z Jego ludu, Jego Syna i Jego ukochanej matki.

O ikonie Narodzenia Chrystusa - cz. I
W swojej treści ikona Narodzenia Chrystusa przede wszystkim odkrywa samą istotę wydarzenia, fakt wcielenia Boga, stawia nas przed widocznym świadectwem podstawowego dogmatu chrześcijańskiej wiary, podkreślając swoimi detalami zarówno Boskość, jak i człowieczeństwo wcielonego Słowa.

O ikonie Narodzenia Chrystusa - cz. II
Przy spojrzeniu na ikonę Narodzenia Chrystusa pierwsze, co zwraca na siebie uwagę - to położenie Matki Bożej i to miejsce, które Ona zajmuje. W tym “święcie odbudowania” Ona jest “odnowieniem wszystkich zrodzonych z ziemi”, nową Ewą.

O ikonie Narodzenia Chrystusa - cz. III
Druga ikona przedstawia sobą charakterystyczny przykład złożonych, wieloosobowych ikon XVII wieku. Składa się ze scen, zjednoczonych w jedną ogólną kompozycję.

Święty Justyn (Popović) na Objawienie Pańskie
Kazanie wygłoszone w 1966 roku w monasterze Ćelije (Serbia)

O święcie Narodzenia Chrystusa. Część I
O święcie Narodzenia Chrystusa. Część II
O święcie Narodzenia Chrystusa. Część III
O święcie Narodzenia Chrystusa. Część IV
Zapraszamy do lektury pierwszej części tekstu, który przybliża nam święto Narodzenia Chrystusa

Tydzień Narodzenia - nie bądź przypisem
Św. Ambroży tak pięknie stwierdził: „Chrystus był w żłobie, abyśmy my mogli być przy ołtarzu. Był na ziemi, abyśmy mogli być w gwiazdach. Nie miał miejsca w gospodzie… abyśmy mogli mieć pałace w raju.”

Strach a Wcielenie Boga w kontekście Eucharystii
Refleksja na Narodzenie Pańskie

Gdy Bóg stał się człowiekiem
Stoimy u progu wielkiego święta - Narodzenia Zbawiciela, które w Cerkwi obchodzone jest niezwykle uroczyście, po to, byśmy wszyscy uświadomili sobie tę ogromną tajemnicę: Bóg ze względu na nas stał się Człowiekiem.

Jak należy spotykać dzień Narodzenia Chrystusa
"Jeśli synowie wieku tego spotykają z takim przygotowaniem dzień urodzin ziemskiego króla swego; to jak powinniśmy my spotykać dzień narodzin wiecznego Króla naszego Jezusa Chrystusa?"

Wspólne Boże Narodzenie
Wspólnota jest fundamentalną częścią życia w zdrowym świecie. Jest pokrewna miłości i jednocześnie jest przedłużeniem samopoświęcenia. To świat, w którym otrzymujemy znacznie więcej, niż dajemy.

Wejść w tajemnicę Bożego Narodzenia
Wiara prawosławna to ujawnianie tajemnicy. I to jest absolutnie niezbędne. Jednak wiara prawosławna nie jest treścią statyczną, ale dynamiczną rzeczywistością żywego Chrystusa.

Wigilia - o modlitwie, Biblii i jedzeniu
W kulturze masowej, która wywodzi się z Hollywood, Wigilia - to uroczyste rodzinne święto. Jednak chcemy nie tylko “tradycyjnego rodzinnego święta”, ale Narodzenia Zbawiciela świata. I nie tylko “świętować” - ale spędzić ten dzień z Cerkwią.

Teologia święta Bożego Narodzenia - cz. 1
Teologia święta Bożego Narodzenia - cz. 2
Teologia święta Bożego Narodzenia - cz. 3
Teologia święta Bożego Narodzenia - cz. 4
Teologia święta Bożego Narodzenia - cz. 5

W samotności na Boże Narodzenie
W święta wszystkich nas nieco nachodzi smutek i nasza radość nie jest pełna przez cały dzień. Są chwile, kiedy fala smutku napływa do nas i nawet w najradośniejszych chwilach naszego życia pojawia się jakaś tęsknota.

Św. bp Ambroży z Mediolanu: słowo w dzień Bożego Narodzenia
"Nie wiem, jakimi słowami i w jakich zwrotach opowiem wam o Bożym Narodzeniu, ponieważ w ten świąteczny dzień mowa ludzka jest zbyt bezradna, by wychwalać Boga."

Wybrana hymnografia święta Bożego Narodzenia
"Narodzenie Twoje, Chryste Boże nasz, zajaśniało światu światłością poznania, w niej bowiem służący gwiazdom przez gwiazdę zostali nauczeni kłaniać się Tobie, Słońcu Sprawiedliwości, i Ciebie poznawać, Wschód z wysoka, Panie, chwała Tobie. "

Ostatnie Boże Narodzenie
Chrystus jest Alfą i Omegą, Początkiem i Końcem. Jeśli jest On naprawdę obecny podczas tegorocznych Świąt Bożego Narodzenia, to jest to ostatnie Boże Narodzenie – i jednocześnie pierwsze Boże Narodzenie.

Dziecięca radość Bożego Narodzenia
Każde święto niesie swoją szczególną radość, inną niż pozostałe i odmiennie przeżywaną. A radość Bożego Narodzenia jest zdolna przebić się do najbardziej zamkniętego serca i je ożywić.

Maleńki uchodźca
Już na samym początku Jego ziemskiego życia Chrystusowi groziła śmierć i był zmuszony uchodzić przed nienawiścią ze strony tych, do których przyszedł z poselstwem miłości. (Homilia w niedzielę po Bożym Narodzeniu, 13 stycznia).

Cień Bożego Narodzenia
Boże Narodzenie ma koszt, który jest znacznie większy niż suma, którą płacimy za prezenty, lub czas, jaki poświęcamy na przygotowanie jedzenia. Być może zapomnieliśmy o tym koszcie lub postanowiliśmy go zignorować, ale on nigdy nie zniknie.

Narodzenie Chrystusa
Kazanie metropolity Antoniego (Blooma).

Najstarszy kanon bożonarodzeniowy
W te święte, chwalebne dni Bożego Narodzenia proponujemy tłumaczenie najstarszego kanonu Bożego Narodzenia, napisanego jeszcze wcześniej niż kanony świętych Kosmy Majumskiego i Jana Damasceńskiego, a także kanon świętego Andrzeja z Krety.

Komentarz do wybranych czytań starotestamentowych (paremij) na święto Bożego Narodzenia
Przygotowując się do święta Bożego Narodzenia, warto zapoznać się z tekstami Starego Testamentu, które będą czytane w trakcie nabożeństw.

Narodzenie Chrystusa jak proskomidia - Eucharystyczny sens święta (cz. I)
Narodzenie Chrystusa jak proskomidia - Eucharystyczny sens święta (cz. II)
„Chrystus bowiem umarł za nas, jako za grzeszników, w oznaczonym czasie, gdyśmy [jeszcze] byli bezsilni. A [nawet] za człowieka sprawiedliwego podejmuje się ktoś umrzeć tylko z największą trudnością”.

Arcypasterski List Jego Ekscelencji Tichona na Narodzenie Chrystusa
Kościół Prawosławny w Ameryce, podobnie jak część wyznawców prawosławia w innych krajach, świętuje Boże Narodzenie wg kalendarza gregoriańskiego.

W poszukiwaniu istoty świąt Bożego Narodzenia – metropolita Paweł (Saliba)
Jedni z nas rozpoczęli świętowanie Bożego Narodzenia, inni jeszcze się do tego przygotowują. Jednak obydwu grupom zapewne potrzebna jest chwila refleksji nad tymi Świętami, w oderwaniu od propozycji serwowanych przez świat wokół Cerkwi. Pytania pomocnicze zadaje jeden z libańskich hierarchów.

Żłób czy grób? – metropolita Aleppo Paweł (Jazidżi) na Boże Narodzenie
Przedstawiamy Państwu kazanie na święto Narodzenia Chrystusa metropolity Aleppo Pawła - porwanego w kwietniu 2013 roku przez rebeliantów, autorytetu duchowego bliskowschodniego prawosławia. Pamiętajmy w swych modlitwach o Syryjczykach, którzy mimo trudnej sytuacji gromadzą się w tych dniach w cerkwiach, by spotykać i wysławiać Nowonarodzonego Chrystusa.

Słowo na święto Obrzezania Pańskiego
Pan nasz Jezus Chrystus zechciał przyjąć obrzezanie. Z jednej strony po to, żeby wypełnić Prawo, z drugiej, żeby pokazać, że przyjął rzeczywiste ciało ludzkie.

Przemyślenia na święto Obrzezania Pańskiego
Obrzezanie nie mogło uzdrowić człowieka i dać mu siły na wybawienie z grzechu. Ale służyło pojmowaniu oddzielności Żyda od pogańskiego świata i napełniało go nadzieją na przyjście Oczekiwanego. Chrystus – wcielenie tej nadziei – także przyjmuje obrzezanie. Dlaczego?

"Służący gwiazdom"

Kim byli Mędrcy, którzy przybyli ze Wschodu? Nie potrafimy dokładnie powiedzieć, z jakiego kraju przybyli do Jerozolimy. Najważniejsze jest to, że szli w imieniu "sług gwiazd", aby oddać cześć Słońcu Prawdy, które w historii ludzkości zabłysło "z wysokości Wschodu".

Słowo na dzień Obrzezania Pańskiego
"Pobożne rozmyślanie o tym misterium da nam oprócz tego dobrą lekcję przy wstępowaniu naszym w nowy rok, pokazując na przykładzie Zbawiciela, jak chrześcijanin powinien wykorzystywać czas, każdy nowy rok, jakby znowu darowany mu łaską Bożą."


Święto Chrztu Pańskiego:

Słowo na Chrzest Pański
W dzień Chrztu Pańskiego kończy się ta przygotowawcza droga: teraz, dojrzały już w Swoim człowieczeństwie Pan, osiągający pełną miarę Swojej dojrzałości Człowiek Jezus Chrystus, zjednoczony doskonałą miłością i doskonałym posłuszeństwem z wolą Ojca, idzie wolną wolą, swobodą, wypełnić to, co Odwieczna Rada nakreśliła.

Chrzest jest śmiercią i zmartwychwstaniem
Okres Teofanii obfituje w chrzciny. Większość wierzących chce wtedy ochrzcić swoje dzieci, ponieważ wierzą w związek między chrztem ich dzieci i chrztem Chrystusa. Jednak chrześcijanie nie przyjmują chrztu, ponieważ Chrystus został ochrzczony, ale dlatego, że Chrystus umarł i zmartwychwstał.

Słowo na Chrzest Pański
W dzień Chrztu Pańskiego kończy się ta przygotowawcza droga: teraz, dojrzały już w Swoim człowieczeństwie Pan, osiągający pełną miarę Swojej dojrzałości Człowiek Jezus Chrystus, zjednoczony doskonałą miłością i doskonałym posłuszeństwem z wolą Ojca, idzie wolną wolą, swobodą, wypełnić to, co Odwieczna Rada nakreśliła.

Chrzest jest śmiercią i zmartwychwstaniem
Okres Teofanii obfituje w chrzciny. Większość wierzących chce wtedy ochrzcić swoje dzieci, ponieważ wierzą w związek między chrztem ich dzieci i chrztem Chrystusa. Jednak chrześcijanie nie przyjmują chrztu, ponieważ Chrystus został ochrzczony, ale dlatego, że Chrystus umarł i zmartwychwstał.


Pouczenie na święto Objawienia Pańskiego
Okażmy posłuszeństwo Ojcu Niebieskiemu, Który dzisiaj wygłosił do nas ze świętej Ewangelii o najświętszym Swoim Synu: „Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie: Jego słuchajcie”.

Objawienie Pańskie
Rozważania metropolity Trypolisu Efrema (Kiriakos).

Teofania
Święto Chrztu Chrystusa nazywa się „Teofanią” - „ukazaniem się Boga”. Widzimy Chrystusa, Syna Bożego, słyszymy głos Ojca i widzimy Ducha w postaci gołębicy.

Wybrana hymnografia święta Chrztu Pańskiego
"Temu, który odziewa się w Światłość jak w szatę, ze względu na nas spodobało się dzisiaj przyodziać w strumienie Jordanu".

Wielkie poświęcenie wody - wybrane fragmenty
Święto chrztu Pańskiego nierozerwalnie związane jest z poświęceniem wody, dlatego warto zagłębić się w treść obrzędu.

Misterium chrztu Chrystusa
Tradycja Cerkwi widzi chrzest Chrystusa w kontekście Paschy (Wielkanocy), ponieważ w kontekście Paschy Chrystusa widzi wszystko. Chrzest Chrystusa jest zapowiedzią Jego ukrzyżowania i zejścia do Hadesu.

Kazanie na święto Chrztu Pańskiego
"Niech to przypomina nam o tym, że w sakramencie Chrztu każdy z nas został odziany w śnieżnobiałą szatę Boskiej prawdy, czystości i światłości. Chrońmy tę czystość i światłość w sobie, możliwie jak jak lepiej, strzegąc ją przed zbrukaniem, w imię Pańskie."

Komentarz do czytań starotestamentowych (paremij) na święto Chrztu Pańskiego (cz. I)

Komentarz do czytań starotestamentowych (paremij) na święto Chrztu Pańskiego (cz. II)
Komentarz do czytań starotestamentowych (paremij) na święto Chrztu Pańskiego (cz. III)
Przygotowując się do święta Chrztu Pańskiego, warto zapoznać się z tekstami Starego Testamentu, które będą czytane w trakcie nabożeństw.

Objawienie Chrystusa – metropolita Jerzy (Khodr)
Objawienie Chrystusa nie jest tylko tym, które miało miejsce przy Chrzcie Pańskim. To również to, jakie poprzedzi Sąd Ostateczny. Przygotowując się do święta Epifanii, nie możemy zapominać również o powtórnym przyjściu Chrystusa. O tym trudzie czuwania i wysiłku duchowym mówi jeden z libańskich hierarchów.

Głos Pana nad wodami – metropolita Aleppo Paweł (Jazidżi) na Objawienie Pańskie
Woda to niebezpieczny żywioł, który jednak jest praobrazem zbawienia w Starym Testamencie, zaś w Nowym już jego wypełnieniem. Dzieje się to dzięki temu, że Chrystus przyjął chrzest w wodach Jordanu, co świętujemy w święcie Epifanii obchodzonym 6 stycznia. O tym mówi porwany syryjski metropolita w swym świątecznym kazaniu.