Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Jerozolima #1
Piotr Łozowik, 12 kwietnia 2020
[1].jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
[1].jpg)
.jpg)
.jpg)
Bo historia tego miasta jest w jakimś sensie historią świata. Nie ma takiego drugiego miasta. Nie było i nie będzie.
Simon Sebag Montefiore
(autor książki" Jerozolima. Biografia")
(autor książki" Jerozolima. Biografia")
Z Polski do Jerozolimy najłatwiej i najszybciej dostać się lecąc samolotem, a w samym Izraelu jadąc wynajętym samochodem; lekko licząc ponad 3000 km. My z Warszawy polecieliśmy na lotnisko Eljat-Ramon. Eljat to miasto-kurort leżące nad zatoką Akaba, będącą częścią Morza Czerwonego. To południowy kraniec Izraela, dlatego aby dostać się do Jerozolimy - celu naszej podróży - trzeba przejechać 2/3 kraju, w większości po Pustyni Negew, minąć Morze Martwe, przeciąć Zachodni Brzeg Jordanu.
Jerozolima to jedno z najstarszych miast na Świecie, które od swego założenia nadal istnieje, a liczy sobie przynajmniej 4 tysiące lat. Jego historia była i jest bardzo burzliwa. Rządzili tu np. Izraelici, Babilończycy, Rzymianie, Persowie, Bizantyjczycy. W 638 roku Jerozolimę zdobyli, będący od niedawna muzułmanami, Arabowie. Obecnie Jerozolima jest stolicą, powstałego po II Wojnie Światowej, Izraela. Co ciekawe Wschodnia Jerozolima należy do Autonomii Palestyńskiej i wchodzi w skład Zachodniego Brzegu Jordanu. Ten obszar Bliskiego Wschodu jest od lat powojennych targany konfliktami, a walka trwa na wielu płaszczyznach. Mimo, że w Jerozolimie i całym Izraelu nie ma pokoju to miasto to jest licznie odwiedzane przez rzesze turystów z najróżniejszych zakątków Świata. Jest to święte miasto trzech religii: judaizmu (jako druga historyczna stolica królestwa Izraela, gdzie powstała Świątynia Jerozolimska), islamu (jako miejsce, do którego Mahomet dotarł w trakcie tzw. nocnej podróży) oraz oczywiście chrześcijaństwa (jako miejsce gdzie nauczał, został ukrzyżowany i zmartwychwstał Jezus Chrystus). Te monoteistyczne religie tworzą obecnie ciekawą mozaikę w obrębie murów starego miasta i na pobliskiej Górze Oliwnej. Na stare miasto składają się cztery dzielnice: chrześcijańska, największa muzułmańska, żydowska oraz armeńska. Starówka zajmuje mniej niż 1 kilometr kwadratowy, a na takiej przestrzeni mieszka 34 tysiące ludzi (dane National Geographic), w tym około 24 i pół tys. Arabów - muzułmanów, ponad 4 tys. Arabów - chrześcijan, ponad 3 tys. Żydów oraz około 2 tys. Ormian. W całym mieście dominują wyznawcy judaizmu (prawie 70%) i muzułmanie (około 30%); chrześcijanie to zaledwie 2% mieszkańców, mimo to wyraźnie zaznaczają swoją obecność.
Najważniejszą świątynią dla chrześcijan jest Bazylika Grobu Pańskiego, zbudowana w starym kamieniołomie, gdzie wznosiła się Golgota. To w tym miejscu Jezus Chrystus został ukrzyżowany, złożony do grobu po czym zmartwychwstał. Pierwsza świątynia powstała w latach 326-335, za Konstantyna Wielkiego (w 313 roku wydał on wraz z Licyniuszem edykt mediolański dający swobodę wyznania chrześcijanom; sam ochrzcił się tuż przed śmiercią, w 337). Początkowo budowla była znaczenie większa. Na przestrzeni stuleci była burzona, odbudowywana, ulegała pożarom, trzęsieniom ziemi, rabunkom. Obecna bryła to efekt różnego rodzaju przebudów i remontów, znaczna część to zasługa krzyżowców (XI-XII w.). Ostatnie znaczące prace budowlane miały miejsce w 1810 roku (po pożarze z 1808 roku) pod kierunkiem greckiego architekta Nikolaosa Komnenosa. Bazylika jest zarządzana przez kilka wspólnot chrześcijańskich, w oparciu o zasadę status quo, która trwa nieprzerwanie od połowy XIX w. (posiadanie, warunki i sposób wypełniania obrzędów i liturgii) i obowiązuje na całej Ziemi Świętej. Tu należy dodać, że Grecki Kościół Prawosławny jest tu obecny przez 1700 lat, co przekłada się na jego uprzywilejowaną pozycję. Bazyliki Grobu Pańskiego nie sposób właściwie opisać, jest ona ściśle obudowana tkankę miejską Jerozolimy tworzącą się przez setki lat. Po prawej stronie od wejścia znajdują się schody, które prowadzą do greckiej kaplicy Śmierci na Krzyżu, która znajduje się na skale Golgoty. Przez przeszklenia widać skałę, w której osadzony był Krzyż. Na dole leży kamień namaszczenia, na którym ciało Chrystusa przygotowano do złożenia w grobie (kamień z wierzchu pochodzi z początku XIX w.; wg tradycji prawdziwy znajduje się pod nim). Kierując się dalej trafiamy do miejsca kluczowego w bazylice, rotundy na środku, której znajduje się Edykuła zbudowana w 1810 roku. Wewnątrz znajdują się dwa małe pomieszczenia: kaplica Anioła z miniaturowym ołtarzem wykonanym z płyty osłaniającej grób Jezusa (jak mówi tradycja) oraz pomieszczenie z grobem. W 2016 roku, po raz pierwszy od 208 lat, podniesiono marmurową płytę przykrywającą grób Jezusa. Okazało się, że znajduje się pod nią płytka wnęka, a niżej kolejna płyta, którą nakazała położyć cesarzowa Helena, próbując w ten sposób zapobiec kruszeniu świętej skały przez pielgrzymów. Według archeologów wnętrze niszy grobowej „było nienaruszone”, a sam grób zachował swoją pierwotną lokalizację. Potwierdzono również istnienie w tym miejscu wapiennej jaskini. Były to pierwsze w historii badania naukowe grobu Jezusa.
Bazylika jest pełna ciekawych miejsc. Kaplica Koptyjska jest niby przyklejona do Edykuły (to kompromis względem zasady status quo), Katholikon - kościół krzyżowców Katholikon użytkowany przez prawosławnych, kaplica Syryjska, tzw. więzienie Chrystusa, Krypta św. Heleny itd...
Fotografie i tekst: Piotr Łozowik